Türbenin Yeri: Gazi Baba Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’ya bağlı Yazıyar
Köyünün girişindedir.
Gazi Baba Kimdir: Sarıyar Köylülülerinin anlatımına göre Kırım Savaşına katılmış ve burada yaralanarak köyüne dönmüştür. Sarıyar Köyünde doğup, burada vefat etmiştir. Köylüler tarafından köyü koruduğuna ve ermiş bir kişi olduğuna inanılmaktadır. Köyün eski adı Morami’dir. Bu ad dolayısıyla Gazi Baba’ya Borani Baba da denilmektedir.
Türbenin Durumu: Türbe ağaçlıklar içinde olup, mermerden üstü açık bir mezardır. Türbe etrafı mesire yeri olarak da kullanılmaktadır. Türbe yanında oğlu olduğuna inanılan Ali Baba’nın da türbesi vardır.
Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle Sarıyar köylüleri ve yakın köylerden gelenler tarafından ziyaret edilmektedir. Gazi Baba çok değişik dilekler ve istekler ziyaret edilmektedir.
İlkbaharda kadınlar tarafından bolluk ve bereket için türbe ziyaret edilir. Türbe etrafında üç kez dolaşıldıktan sonra, gömbe denilen yemek pişirilerek dağıtılır. Pişirilen gömbeler hem Gazi Baba’nın mezarının başında, hem de köyün diğer yatırlarının mezarları başında ikiye bölünerek dağıtılır. Bu uygulama sonbaharda da yapılır. Baş dönmesi olanlar horoz adağı adarlar ve türbe başında kesilir. Kandil geceleri ve bayramlarda türbe ziyaret edilir ve mum adağı gerçekleştirilir. Kısmeti açılsın diye türbeyi ziyaret eden kızlar, türbe yanında bulunan pelit ağacında salıncakta sallanırlar. Evlilik yoluna girenler türbe yanında adaklarını keserler ve evlenmeden iki gün önce Gazi Babayı ziyaret ederler. Yağmur duası için ziyaret edilen türbede törenler üç hafta sürer. İlk hafta Gazi Baba’ya getirilen kırmızı bir inek burada törenle kesilir. Askere giderken ve gelirken sağ salim görevlerini yapmak için kurban kesilir.
Menkıbeler: 1-) Gazi Baba mezarının üstünde bir türbe istemez. Köylüler türbe yapmak için aralarında para toplarlar. Köylülerden birinin rüyasına Gazi Baba üstüne türbe istemediğini söyler. Buna rağmen köylüler türbeyi yaptıkları günün gecesinde türbenin kiremitlerini köye doğru fırlatır. Bu yüzden köylüler bir daha mezarın üzerine kapatmazlar.
Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / Ebru Silahşör –Amasya Merkez Ağzı -2011
Taylan Köken
Gazi Baba Kimdir: Sarıyar Köylülülerinin anlatımına göre Kırım Savaşına katılmış ve burada yaralanarak köyüne dönmüştür. Sarıyar Köyünde doğup, burada vefat etmiştir. Köylüler tarafından köyü koruduğuna ve ermiş bir kişi olduğuna inanılmaktadır. Köyün eski adı Morami’dir. Bu ad dolayısıyla Gazi Baba’ya Borani Baba da denilmektedir.
Türbenin Durumu: Türbe ağaçlıklar içinde olup, mermerden üstü açık bir mezardır. Türbe etrafı mesire yeri olarak da kullanılmaktadır. Türbe yanında oğlu olduğuna inanılan Ali Baba’nın da türbesi vardır.
Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle Sarıyar köylüleri ve yakın köylerden gelenler tarafından ziyaret edilmektedir. Gazi Baba çok değişik dilekler ve istekler ziyaret edilmektedir.
İlkbaharda kadınlar tarafından bolluk ve bereket için türbe ziyaret edilir. Türbe etrafında üç kez dolaşıldıktan sonra, gömbe denilen yemek pişirilerek dağıtılır. Pişirilen gömbeler hem Gazi Baba’nın mezarının başında, hem de köyün diğer yatırlarının mezarları başında ikiye bölünerek dağıtılır. Bu uygulama sonbaharda da yapılır. Baş dönmesi olanlar horoz adağı adarlar ve türbe başında kesilir. Kandil geceleri ve bayramlarda türbe ziyaret edilir ve mum adağı gerçekleştirilir. Kısmeti açılsın diye türbeyi ziyaret eden kızlar, türbe yanında bulunan pelit ağacında salıncakta sallanırlar. Evlilik yoluna girenler türbe yanında adaklarını keserler ve evlenmeden iki gün önce Gazi Babayı ziyaret ederler. Yağmur duası için ziyaret edilen türbede törenler üç hafta sürer. İlk hafta Gazi Baba’ya getirilen kırmızı bir inek burada törenle kesilir. Askere giderken ve gelirken sağ salim görevlerini yapmak için kurban kesilir.
Menkıbeler: 1-) Gazi Baba mezarının üstünde bir türbe istemez. Köylüler türbe yapmak için aralarında para toplarlar. Köylülerden birinin rüyasına Gazi Baba üstüne türbe istemediğini söyler. Buna rağmen köylüler türbeyi yaptıkları günün gecesinde türbenin kiremitlerini köye doğru fırlatır. Bu yüzden köylüler bir daha mezarın üzerine kapatmazlar.
Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / Ebru Silahşör –Amasya Merkez Ağzı -2011
Taylan Köken
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder