Ese Dede Türbesi / AMASYA –Amasya –Yağcıabdal Köyü

Türbenin Yeri: Ese Dede Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’ya bağlı Yağcıabdal Köyünün yanındaki yüksek bir tepenin üzerindedir.

Ese Dede Sandukası

Ese Dede Kimdir: Ese veya İsa Dede 1500’li yıllarda köyün kurulması esnasında müridi Abdal Musa ile birlikte yöreye gelmiş ve burada yaşamış, İslam’ın bayrağını taşımıştır. Başka bir anlatıya göre Hacı Bektaş-ı Veli’nin kendisini görevlendirmesi ve asasını atarak “Git düştüğü yerde hizmetini gör” demesi üzerine bölgeye gelip burada irşada başlamıştır. Başka bir anlatıya göre burada şehit düşmüştür.

Köy halkının anlatımına göre köyü Yaycı Türkleri kurmuştur. Ese Dede ve Abdal Musa köye gelerek yerleşmiş ve ölünceye kadar burada yaşamıştırlar. Köyün adı daha sonra Yaycıabdalmusa Köyü olmuş, Cumhuriyet döneminde Yağcıabdal Köyü olarak son şeklini almıştır. 

Türbenin Durumu: Türbe iki odadan oluşan bir ev biçimindedir. Bir odada Ese Dede’nin sandukası, diğer oda ise mutfak şeklinde düzenlenmiştir. Türbe dışında abdal Musa’nın mezarı vardır. Türbe köylüler tarafından 1995 yılında yapılmıştır. Türbede ok, yay, kılıç gibi Ese Dedeye ait savaş aletleri bulunmaktadır. Türbe bahçesinde bulunan çam ağacı Hacı Bektaş-ı Veli’nin atmış olduğu ağaçtır. Bu ağaç kutsal kabul edilir.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle göz hastalıkları ve diğer hastalıklar için ziyaret edilir. Türbeye çocuk sahibi olmak isteyenler de ziyaret eder. Türbeye gelenler türbedar eşliğin onun gösterdiği yerleri öperek önce Abdal Musa mezarını ziyaret eder, daha sonra Ese Dede sandukasının başına gelerek etrafında 7 kez döner, dualarını yapar ve adağını adar. Adaklar kanlı adaklar olup türbede kesilir. Ufak ağrılar için türbe bahçesinde bulunan çam ağacına bez ve çaputlar bağlanır. Mum adağı uygulaması da vardır. Türbe ayrıca Yağcıabdal Köyünün gençleri tarafından askere giderken ziyaret edilir. Göz hastaları türbeyi üç Cuma gelmesi gerekmektedir.

Menkıbeler: 1-) Türbe üzerine bazı günler nur indiği görülmüştür.

2-) Eskiden Ese Dede türbesinde bir sancak varmış. Bu sancak I.Dünya Savaşında, Çanakkale, Kore ve Kıbrıs Savaşlarında ortadan kaybolmuş ve savaş sonlarında geri gelmiştir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006.

Taylan Köken