31 Ağustos 2013 Cumartesi

Pelitlik Baba Türbesi / AMASYA –Amasya –Sarıyar Köyü

Türbenin Yeri: Pelitlik Baba Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’ya bağlı Yazıyar Köyüne 2km mesafedeki bir tepenin üstündedir.

Pelitlik Baba Kimdir: Pelitlik Evliyası olarak da anılan yatır bir tepe üzerinde medfundur. Türbe etrafı pelit ağaçlarıyla kaplı olduğundan bu adı almış olmalıdır. Alevi vatandaşlarımızın ikamet ettiği bir köy olan Sarıyar köylüleri tarafından bilinen ve ziyaret edilen Pelitlik Baba’nın kalp gözü açık, ermiş bir kişi olduğunun haricinde herhangi bir bilgi yoktur. Son yıllarda Sarıyar Kültür ve Dayanışma Derneği ve Sarıyar Muhtarlığı tarafından Pelitlik Evliyası Şenliği yapılmaktadır.  

Türbenin Durumu: Türbe pelit ağaçlarıyla çevrili bir tepe üzerinde, ağaçtan yapılmış bir köydür. Türbe bakımsızdır.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle Sarıyar köylüleri tarafından ziyaret edilmektedir. Pelitlik Baba yağmur duası ve siğil hastalığı için ziyaret edilir. Yağmur duası üç hafta sürer ve son hafta Pelitlik Baba’da kurban kesilir. Ellerde çıkan siğiller için ziyaret edilen türbeden mezar yakınındaki pelit ağacından yaprak koparılıp eve götürülür. Yaprak kurudukça siğillerin yok olacağına inanılır.  

Menkıbeler: 1-) Pelitlik Baba kendisinin öldükten sonra fırtına çıkacağını ve ağaçların devrileceğini, bu devrilen ağaçlarla kendisine türbe yapılmasını söylemiştir. Öldükten bir hafta sonra fırtına çıkmış ve mezarının etrafındaki ağaçların devrildiği görülmüştür. bu ağaçlarla bugünkü türbe yapılmıştır.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006.

Taylan Köken

30 Ağustos 2013 Cuma

Seydi Halife Türbesi / AMASYA –Merkez –Mehmet Paşa Cami

Türbenin Yeri: Seydi Halife türbesi, Amasya merkezinde bulunan Mehmet Paşa Camisinin yanındadır.
Mehmet Paşa Cami Haziresi
Seydi Halife Kimdir: Gerçek adı Ali’dir. Tam adı Şeyh Seyidüddin Ali el-Halveti’dir. Şeyh Habib-i Karamani’nin ardından tekkede 35 yıl eğitim vermiştir. Sufi yaşamı ile öne çıkmıştır. Gündüzleri oruç tutarı, gecelerini ibadet ile geçirir, haram ve yanlıştan itinayla kaçarmış. Son anına kadar hafızası yerinde bu dünyadan 1533 senesinde göç etmiştir.        

Türbenin Durumu: Türbe Mehmet Paşa Camisinin batısındadır. Türbesi Nezir Mehmet Paşa ve oğlunun mezarları yanındadır. Üstü açık bir mezardır.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Seydi Halife vefat etmeden önce cenneti gördüğünü yanındakilere müjdeler ve sabırsızlıkla bir an önce Allah’ına kavuşmak ister.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.bizimsahife.org

Taylan Köken

29 Ağustos 2013 Perşembe

Bahşi Halife Türbesi / AMASYA –Merkez –Şeyhcui Mahallesi

Türbenin Yeri: Bahşi Halife Türbesi Amasya İli merkezinde bulunan Şeyhcui Mahallesi Akbilek Bağlarına yakın konumdaki bir tepenin üzerindedir.
Akbilek Evliyası Türbesi
Bahşi Halife Kimdir: Akbilek Evliyası, Dede Bahşi bin İbrahim, Akbilek Bahşi Halife bin İbrahim olarak da anılmaktadır. Akbilek Evliyası Mezarı olarak tescilli bir yapıdır.
Bahşi Halife Taşova İlçesi Uluköy’de doğmuş, 1523-24 yıllarında Amasya’da vefat etmiştir. Eğitimini Amasya’da tamamlayıp Mısır’a gitmiş, burada dönemin ünlü alimleri olan Celaleddin Suyuti, Zekeriya el Ensari ve Şemseddin Muhammed Sehavi’den dersler alır. Dünya işleri ile pek ilgilenmez, devamlı nafile namazı kılar, az şeyle kıt kanaat yaşarmış. Fıkıh ve tefsir konusunda bir hayli bilgilidir. Eskiden medrese eğitimine başlayan öğrenciler ilk dersinin onun türbesinde yaparlar, çözemedikleri meseleleri Cuma günü türbeyi ziyaret ederek hallederlermiş.  

Türbenin Durumu: Türbe gayet bakımlıdır. 6,8x5,1 mt ölçülerinde olan türbe bir eve benzemektedir. Üzeri kiremit kaplıdır. Yanında ufak bir cami de bulunmaktadır. Türbenin içinde Bahşi Halifenin sandukası bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbe her türlü istek için ve akıl hastalığı bulunanlar tarafından ziyaret edilmektedir. Akıl hastaları türbede iki rekat namaz kılar, evliyanın sandukası başında kurban adağında bulunurlar. İyileşme olunca adaklarını yerine getirirler.

Menkıbeler: 1-) Bir ayyaş her gece türbede kalıp içki içermiş ve her sabah da kendini türbenin dışında bulurmuş. Bir gece yine türbede uyuya kalmış ve bu sefer cehennem görüntüler görünce tövbekar olmuştur.
2-) Akbilek Evliya abdestin faziletlerini bir vaazında anlatmaktadır. Abdest aldıkları bölgelerin ahrette nur gibi parlayacağından bahsetmektedir. Bunun nasıl olacağını bazıları aklından geçirirken Akbilek işte böyle diyerek kollarını açar ve abdest aldığı yerleri nurlar içinde aydınlanır. Bunun üzerine ona Akbilek demektedirler. 

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.kurumsal.kulturturizm.gov.tr


Taylan Köken

28 Ağustos 2013 Çarşamba

Abdurrahman Çelebi Türbesi / AMASYA –Merkez –Yakup Paşa Tekkesi

Türbenin Yeri: Abdurrahman Çelebi türbesi, Amasya merkezinde bulunan Yakup Paşa Tekkesindedir.
Aşağı Pirler Evliyası Türbesi
Abdurrahman Çelebi Kimdir: Tam adı Gümüşlüzade Celaleddin Abdurrahman Çelebi’dir. Pir Hüsameddin isminde tasavvuf ehli bir zatın oğlu olan Abdurrahman Çelebi Pirzade ailesindendir. Babasının adından dolayı Hüsami mahlasını şiirlerinde kullanmıştır. Saraçhane Camisinin yanında medfun bulunan Şeyh Zekeriya Hazretlerinden eğitimini alır ve onun halifesi olmuştur. Sema yaparak zikir eder, rüya yorumları meşhurdur. Gümüşlüoğlu sülalesinden olduğundan Pirzade olarak anılmaktadır. Halk türbesine Aşağı Pirler Evliyası demektedir.

Türbenin Durumu: Türbe tekkeye bitişiktir. Türbenin durumu hakkında başka bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle hayır duası için ziyaret edilmektedir.       

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.amasya05.net

Taylan Köken

27 Ağustos 2013 Salı

Habib-i Karamani Türbesi / AMASYA –Merkez –Mehmet Paşa Cami

Türbenin Yeri: Habib-i Karamani türbesi, Amasya merkezinde bulunan Mehmet Paşa Camisinin yanındadır.
Habib-i Karamani Mezarı
Habib-i Karamani Kimdir: Habib Karamani olarak da anılan ve Halvetiye Tarikatının ileri gelenlerinden olan şeyh Niğde’de doğmuştur. Niğde o zamanlar Karaman vilayetine bağlı olması sebebiyle Karamani olarak anılmıştır. Ana tarafından Hz. Ebubekir, baba tarafından Hz. Ömer ailesinden geldiği söylenmektedir. İran’a Halvetiye tarikatının pir-i sanisi Seyyid Yahya Şirvani’nin yanına eğitim almaya gider. 12 yıl eğitim aldıktan sonra Ankara’ya döner. Akşemsettin Hazretleri ile 1450-55 yıllarında sohbetlerde bulunur. Değişik şehirleri dolaşır, üç kez Hacca gider ve İskilip’te Ebusuud Efendi’nin kız kardeşi, Şeyh Yavsi Efendi’nin kızı olan Rukiye Hatun ile evlenir. Uzun süre İskilip’te kalıp burada medrese, cami, zaviye ve kütüphane vakfeder. Kayınpederiyle anlaşmazlığa düşer ve Amasya’ya gelip burada zaviyesini açar ve 1496 yılında vefat eder.
Kitabu’n-Nasayih ve Etvar-ı Seb bilinen eserleridir. Halvetiye tarikatının Anadolu’daki önemli temsilcilerinden olan Habib-i Karamani Amasya’daki halifeleri iki kol halinde varlığını sürdürmüştür. Bunlardan biri Şeyh Seyidüddin Ali Halveti ve Hacı Hızır Efendi’dir. İstanbul’da faaliyetlerini sürdüren halifesi ise Nakkaş Baba’dır. Başka önemli bir halifesi ise Mudurnulu Davud-ı Halveti’dir.         

Türbenin Durumu: Türbe Mehmet Paşa Camisinin batısındadır. Türbesi Nezir Mehmet Paşa ve oğlunun mezarları arasındadır. Üstü açık bir mezardır. Türbede dört mezar vardır. Dördüncü mezar da Mehmet Paşa’nın babası Hızır Paşa’ya aittir.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Amasya’da görevlendirilen Sultan II. Beyazıd’ın oğlu Şeyhinşah Bey’in nişancısı şöyle aktarmıştır: Şeyhin önderliğinde namaz kılarken bir akrep saf tutanların arasına karışır. Nişancı ne kıldığı namazdan, ne de sonrasında yediği yemekten bir şey anlar. Akrebi düşünüp durmaktadır. Bunu anlayan Şeyh “Merak etme biz onu öldürdük, aklından çıkar artık” der.       

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.cansaati.org / www.amasya-abdulhalim.blogspot.com /

Taylan Köken

26 Ağustos 2013 Pazartesi

Halkalı Dede Türbesi / AMASYA –Merkez –Şehirüstü Mahallesi

Türbenin Yeri: Halkalı Dede Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’nın Şehirüstü Mahallesindedir.
Halkalı Dede Türbesi
Halkalı Dede Kimdir: Halkalı Evliya, Saru Hatun olarak da anılan Halkalı Dede Şadgeldi Paşa’nın torunlarından olan ve 1475 yılında vefat eden Serasker Burak Bey’in kızı Sarû (Şahruz) Hatuna aittir. Saru Hatun 1479 yılında vefat etmiştir. Türbesinde bulunan halkalardan dolayı zamanla Halkalı Evliya olarak anılmıştır.   

Türbenin Durumu: Türbe bir duvarın kenarında dört sütun üzerine oturmuş bir kubbenin altındadır. Türbe tarz olarak “Erken Dönem Baldaken Türbeleri”ndendir. Sandukanın altındaki mumyalıktaki naaşın sadece hafifçe sarardığı söylenmektedir.     

Ziyaret Nedeni: Türbeye özellikle zamanı geldiği halde yürüyemeyen çocuklar getirilir. Türbeye özellikle cumartesi günü gelinir, dualar okunur, çocuğun ayakları dualar eşliğinde üç kez halkaya sokulup çıkartılır. Buraya gelen çocuklar genellikle bir hafta içinde yürümektedir. Çocuk yürüdüğü zaman türbeye getirilen kurban kesilir. Orada pişirilen kurban, bazen davul zurnalar eşliğinde oyunlar oynanarak yenir. 

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.amasya-abdulhalim.blogspot.com

Taylan Köken

25 Ağustos 2013 Pazar

Hacı Dede Türbesi / AMASYA –Merkez –Yeşil Yenice Beldesi

Türbenin Yeri: Hacı Dede Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Yeşil Yenice Kasabasındadır.
Hacı Dede Türbesi
Hacı Dede Kimdir: Gerçek ismi Şeyh Sadreddin Muhammed bin Seyyid Hüseyin bin Ali el-Horasani’dir. Kısaca Sadreddin Muhammed Horasani’dir. Seyyid İbrahim’in babası olduğu kabul edilir. 1413 yılında Horasan’dan gelip, 1414 yılında Bedreddin Mahmut Çelebi Tekkesinde şeyh olduğu söylenmektedir. Amasya’da Horasani Baba olarak namlanan şeyh aynı zamanda Sultan II.Murad’ın oğlu şehzade Alaeddin Bey’in de şeyhidir. Şehzade 1442 yılında öldürülünce oğlu ile birlikte Yenice köyüne çekilirler. Burada bir zaviye kurarak vefatına kadar burada çalışmalarına devam eder.

Türbenin Durumu: Türbe 2005 yılında belediye tarafından yeniden yapılmıştır. Türbede Hacı Dedenin sandukası vardır. Sanduka namaz kılmak için düzenlenmiştir. Türbe etrafı geniş bir piknik alanı gibi düzenlenmiş olup, adak kesim yeri, pişirme yerleri, büyük bir havuz bulunmaktadır. 

Ziyaret Nedeni: Türbe Samsun’dan dahi değişik dilekler ve istekler için ziyaret edilmektedir. İstekleri kabul olanlar adağını burada kesip dağıtırlar.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.yesilyenice.bel.tr

Taylan Köken

24 Ağustos 2013 Cumartesi

Mehmet Dede Türbesi-II / AMASYA –Merkez –Yeşil Yenice Beldesi

Türbenin Yeri: Mehmet Dede Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Yeşil Yenice Kasabasındadır.
Eski Mehmet Dede Türbesi
Mehmet Dede Kimdir: Mehmet Dede Yeşil Yenice Kasabası halkı tarafından ziyaret edilen ikinci önemli şahıstır. Kim olduğu konusunda herhangi bir bilgimiz yoktur.
Yeni Mehmet Dede Türbesi
Türbenin Durumu: Türbe yakın zamanda belediye tarafından yeniden yapılmış ve güzel bir türbe olmuştur. Eski hali ise yine betonarmeden özensiz olarak inşa edilmişti.
Mehmet Dede Sandukası
Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler ve istekler için ziyaret edilmektedir.


Taylan Köken

23 Ağustos 2013 Cuma

Mehmet Dede Türbesi-I / AMASYA –Gümüşhacıköy –Kuzalan Köyü

Türbenin Yeri: Mehmet Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Kuzalan Köyündedir.
Mehmet Dede Türbesi
Mehmet Dede Kimdir: Mehmet Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe üzeri kapalı, betonarmeden sade bir türbedir. Yalnız türbenin yanındaki alanın aynı zamanda mesire yeri olarak kullanıldığını biliyoruz.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.


Taylan Köken

22 Ağustos 2013 Perşembe

Ser Çoban Türbesi / AMASYA –Merkez –Karasenir Mahallesi

Türbenin Yeri: Ser Çoban Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Karasenir Mahallesine yakın bir tepenin üzerindedir.
Ser Çoban Türbesi
Ser Çoban Kimdir: Ser Baş anlamındadır. Dolayısıyla Baş Çoban anlamında olan Ser Çoban geçimini çobanlıkla sağlayan evliyalarımızdandır. Sade yaşamıyla, sessizliğiyle tanınmaktadır. Kardeşi İğneci Baba’dır. Gerçek adı İbrahim Tebrizi Bahaddin Mevlana olup İran’ın Tebriz kentinden bölgeye gelmiştir. Eğitimini Tebriz’de Şeyh Taceddin Ebu Hamid Abdurrahman et Tebrizi’den almıştır. Moğol despot Kongortay’ın zulümlerinden kaçarak Karasenir Köyüne gelip yerleşmiş ve burada çobanlık yapmaya başlamış.

Türbenin Durumu: Türbe bir tepenin üzerindedir. Betonarmeden sade olarak inşa edilmiştir. Türbenin haricinde adak kurban yerleri ve pişirme yerleri bulunmaktadır. Ser Çoban’ın mezarının üzeri açıkmış. Hicaz Komutanı Karasenirli Mirliva Hasan Paşa tarafından 1878/79 yıllarında ahşaptan yapılan türbe 2001 yılında günümüzdeki haliyle betonarmeye dönüşmüştür.     

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle hayır duası için ziyaret edilmektedir. Ser Çoban vefat edince koyunları birer ağaç olup türbesinin etrafına dizilmiş. Bu yüzden türbe etrafından ağaç kesilmez. Ser Çoban Amasya merkezine yakın olması sebebiyle ve türbenin etrafının mesire yeri olarak kullanılmasıyla yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Türbe her türlü hastalık ve dilek için ziyaret edilmektedir. Ziyarete gelen Sünniler özellikle Cuma günü gelip namaz kılıp, kuran okurlar. Diğer kesimler haftanın her günü gelip türbenin etrafında yedi kez dönerler, mum adağında bulunurlar, türbeyi değişik yerlerinden öperler. Çocuksuz kadınların dilekleri türbedar ile birlikte yapılır. Adaklar genellikle kurban adağıdır.

Menkıbeler: 1-) Ser Çoban kardeşi İğneci Baba’ya ziyarete gelir. Yanında bir mendil içine koyduğu sütü getirir. Dükkana girince elindeki mendilini askıya asar. İçeri giren bir bayan müşterinin topuğuna bakınca askıdaki mendilden süt akmaya başlar. Müşteri gidince İğneci Baba durumdan utanan kardeşine seslenir: “Keramet dağ başında ermekte değil, keramet burada, çıkındaki sütü damlatmamakta.”    
2-) Ser Çoban koyunlarını otlatırken başkasının bahçesine koyunu girerse üç gün sütünden içmez, köylülere bedavaya verirmiş.
3-) Ser Çoban bölgeden geçen bir komutan ve binlerce askerini azıcık yemeğiyle doyurmuş ve bir kez daha keramet göstermiştir.
4-) Ser Çoban’a misafir gelecektir. Onları layıkıyla ağırlamak için bir koyun kesmek ister. Bir koyunu gözüne kestirir ama koyun erenden köşe bucak kaçar. Bu durumu gören köylüler Ser Çoban’ın çok kızacağını düşünürler. Ama Ser Çoban koyunu yakalayınca ona şöyle seslenir: “Seni yordum mübarek. Gel seni gözlerinden öpeyim.” Sonra koyunu kesmek için kuytu bir yere götürür, fakat etrafını bir sürü yabani hayvan çevirir ve koyunu kesmesini söylerler. Bunu üzerine Ser Çoban aralarından bir karaca seçer ve onu keser.    
Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.amasya05.net

Taylan Köken

21 Ağustos 2013 Çarşamba

İğneci Baba Türbesi / AMASYA –Merkez –Kocacık Mahallesi

Türbenin Yeri: İğneci Baba Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Kocacık Mahallesi Kocacık Çarşısı içindedir.
İğneci Baba Türbesi
İğneci Baba Kimdir: Tam adı İğnecizade Şeyh Safiyüddin Mahmud Halveti olan İğneci Baba Pir İlyas’ın halifesi Şeyh Zekeriya’nın öğrencisidir ve sırası gelince o da şeyhlik makamına oturacaktır. İğneci Baba ile Ser Çoban kardeştir. İğneci Baba ayakkabıcılıkla geçinmektedir.

Türbenin Durumu: Türbe çarşı içindedir. Türbe yanında bulunan konak şeyhin torunu tarafından Amasya kadılarının oturması için vakfedilmiştir. 1893 yılında çıkan büyük bir yangınla ev yanınca kıymetli olan bu arazi gasp edilerek gelir elde etmek için binalar yaptırılır. Bugün türbe çarşı içindedir. Türbe çarşı içindedir. İki sanduka vardır. İkinci sandukada kimin medfun olduğunu bilmiyoruz.       

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Çıkan yangından sonra vakıf arazisini gelir getirmek için amacı dışında kullanan Amasra Maarif Komisyonu başkanı ve üyelerinin başına değişik talihsizlikler gelmiştir.
2-) Ser Çoban kardeşi İğneci Baba’ya ziyarete gelir. Yanında bir mendil içine koyduğu sütü getirir. Dükkana girince elindeki mendilini askıya asar. İçeri giren bir bayan müşterinin topuğuna bakınca askıdaki mendilden süt akmaya başlar. Müşteri gidince İğneci Baba durumdan utanan kardeşine seslenir: “Keramet dağ başında ermekte değil, keramet burada, çıkındaki sütü damlatmamakta.”           

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.amasya05.net

Taylan Köken

20 Ağustos 2013 Salı

Şeyh Sadi Türbesi / AMASYA –Amasya –Şeyhsadi Köyü

Türbenin Yeri: Şeyh Sadi Türbesi, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’nın Şeyhsadi köyündedir.
Şeyh Sadi Türbesi
Şeyh Sadi Kimdir: Şeyh Muhammed Sadi olarak da anılan Şeyh Sadi Alevi/Türkmen cemaatinin bölgede ileri gelenlerindendir. Hacı Bayram Veli’nin hocası olduğu söylenmektedir. Şadgeldiler sülalesindendir. 1393 yılında Yıldırım Beyazıt Amasya’yı feth ettiğinde namı tüm Amasya’ya yayılmış olan bir İslam alimidir. Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Mehmet Çelebi Amasya’ya tayin olunca Şeyh Sadi ile yakın ilişkiler kuracaktır. Ömrünün son dönemlerinde bugün türbesinin olduğu yerde tarımla uğraşacaktır. 1410 yılında vefat ederek tekkesinin bulunduğu yere defnedilmiştir.  
Şeyh Sadi Türbesi
Türbenin Durumu: Türbe ve tekke 1409 yılında Karakeçilioğulları’ndan Muslihuddin Musa Bey tarafından yaptırılmıştır. Şeyh Sadi’nın vefatından sonra oğlu Abdulmennan Çelebi tekkenin başına geçmiştir. Türbe günümüzde yapılan yenilemelerle özgün yapısından bir hayli uzaklaşmıştır. Türbe etrafı aynı zamanda piknik alanı olarak da kullanılmaktadır.   
Şeyh Sadi Türbesi
Ziyaret Nedeni: Türbeye yurdun her yerinden ziyaretçiler gelmektedir. Değişik dilekler için ziyaret edilen türbede adak olarak kurban adağı adanır. Dilek gerçekleşince türbeye gelip burada kurban kesilip dağıtılır. Sandukanın başında oyuk bir kaya vardır. kurban kesilmediğinde bu kayanın içinden geçilemeyeceğine inanılmaktadır. 

Menkıbeler: 1-) Şeyh Sadi binlerce askeri bir kazan bulgur pilavıyla, atlarıysa bir mendil arpayla doyurduğu görülmüştür.
2-) Türbeyi ziyarete gelenlerin bazıları Şeyh Sadi hazretlerini rüyasında gördüğü için geldiklerini söylemektedir.
3-) Çocuğu yürüyemeyen bir kadın Şeyh Sadi’nin rüyasında çağırmasından dolayı Isparta’dan ziyarete gelir ve çocuğu yürüyünce kurbanını keser.      

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.panoramio.com 

Taylan Köken

19 Ağustos 2013 Pazartesi

Pir İlyas Türbesi / AMASYA –Merkez –Sofular Mahallesi

Türbenin Yeri: Pir İlyas Türbesi, Amasya İli merkezindeki Sofular Mahallesinde bulunan Pirler Parkı içindedir.
Pir İlyas Türbesi
Pir İlyas Kimdir: Gümüşüzade Pir Şücaeddin İlyas Çelebi Amasya’nın yetiştirmiş olduğu en önemli alim ve velilerden birisidir. Doğum zamanı bilinmiyor, ölümü ise 1411 yılında vefat etmiştir. Timur Zamanında Amasya’ya emir olarak atanan Tacettin Devlet Şah yani Kara Devlet Şah ve yanındaki hocaların sormuş olduğu sorulara vermiş olduğu cevaplarla Amasya’nın kurtulmasını sağlamıştır. İlmi ile hayrete düşürdüğü heyet Timur’a durumu bildirir. Bunun üzerine Timur Şirvan’a kendisini çağırır, burada uzun yıllar eğitim verir ve bir çok öğrenci yetiştirir. 1406 yılında Amasya’ya geri döner ve ölünceye kadar Taciyye adıyla meşhur olan Yakut Paşa’nın inşa ettirmiş olduğu Gümüşlü Camisinin yanındaki Gümüşlüoğlu Dergahında irşada devam eder. Halveti Tarikatına mensuptur.
Pir İlyas Türbesi Tabelası
Türbenin Durumu: Türbe Pir İlyas vefat edince oğlu tarafından yaptırılır. 1442 yılında Sultan II. Beyazıt tarafından bugünkü hali ile yeniden inşa edilir. Türbe Pirler türbesi diye anılmaktadır. Türbede Pir İlyas’ın haricinde yetiştirdiği öğrencilerinin de mezarları bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbe yöre halkı ve çevre illerden gelenler tarafından yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Türbeyi özellikle maddi sıkıntısı olanlar ve kısmeti kapalı olan kızlar ziyaret etmektedir. Kısmeti kapalı kızlar türbeye annesiyle birlikte sabah namazından önce getirilir. Türbede kuran okunur, iki rekat namaz kılınır ve yanındaki camiden çıkan ilk müminden başının üzerinde üç kez kilit açması istenir. Maddi dileklerde bulunanlar da, diğer istekleri kabul olanlar da kurban adağını evde kesip türbeye etleri getirerek dağıtır.

Menkıbeler: 1-) Piri Dede’nin naaşı yıkanırken teneşir tahtasının bir ayağı kırılır. Piri Dede bir eli ile bu teneşiri tutarak devrilmesini engeller. Piri Dede’yi yıkayanlar bu kerameti hayretler içinde izlerler.
2-) Pirler yakınında yaşayanlar, sabah çok erken işe gidenler Pirler parkında yeşil cübbeli yaşlıları zikir yaptığını görürler.      

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.amasya-abdulhalim.blogspot.com / www.amasya05.net

Taylan Köken

18 Ağustos 2013 Pazar

Şeyh Cui Baba Türbesi / AMASYA –Merkez –Yuvacık Köyü

Türbenin Yeri: Şeyh Cui Baba Türbesi, Amasya İli merkezinde Yuvacık Köyü cami yanındadır.
Şeyh Cui Suyu
Şeyh Cui Kimdir: Mehmet Cui gerçek adıdır. Şeyh Cui, Şeyh Mehmed Cui Dede olarak da anılmaktadır. Halk tarafından saygı duyulan Mevlevi şeyhidir. Amasya’da Şadgeldi Paşa zamanında (Osmanlı’nın Amasya’daki ilk zamanları) ünlenmiş, Amasya Mevlevihane’sinde şeyhlik yapmıştır. 1414 yılında kendi köyüne çekilerek burada Mevlevihane’sini, Tekke’sini ve Mektebini oluşturmuştur. Köy uzun yıllar Şeyhcui Köyü olarak anılmıştır. Günümüzde resmi olarak Yuvacık Köyü olmasına rağmen halk halen Cıcui, Şeyhcui Köyü olarak anmaktadır.    

Türbenin Durumu: Türbe cami yanındadır. Durumu hakkında bilgimiz yoktur. Cami yanında Şeyh Cui’nin yaptırdığı çeşme bugün dahi varlığını sürdürmektedir.

Ziyaret Nedeni: Türbe yöre halkı tarafından hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.seyhcui.tr.gg

Taylan Köken

17 Ağustos 2013 Cumartesi

Şeyh Hamza Türbesi / AMASYA –Merkez –İstasyon Mahallesi

Türbenin Yeri: Şeyh Hamza Türbesi, Amasya İli merkezinde İstasyon Mahallesi Karaağaç Meydanı Kurtboğan Camisinin yanındadır.
Şeyh Hamza Türbesi
Şeyh Hamza Kimdir: Kurtboğan olarak da anılan evliya Fatih Sultan Mehmet’in hocası olan Akşemseddin Hazretlerinin babasıdır. 12 tane oğlu olmuştur. Amasya’nın en çok ziyaret edilen evliyalarındandır. Şam’lıdır. Soyu Hz. Ebu Bekir’e kadar gitmektedir. Asıl adı Hamza Şami bin Mehmet’dir. 1383 yılında Şam’dan Anadolu’ya gelip Kavaklı’da ikamet eder. 

Türbenin Durumu: Türbe cami yanındadır ve bakımlıdır.

Ziyaret Nedeni: Eskiden türbede bulunan ağaca bez bağlanırmış. Artık bu adet yüzünden ağaç kesildiği için bez bağlanamamaktadır. Türbe cami yanında bulunduğundan dolayı Cuma günü namazdan çıkanlar hayır duası için, bayanlar ise değişik dilekler için türbeyi ziyaret eder. Türbe abdestsiz ziyaret edilmez. Adak adayanlar adaklarını dışarıda kesip fakirlere dağıtırlar.

Menkıbeler: 1-) Şeyh Hamza gömüldüğü gece türbesini bir kurt ziyaret eder. Daha önce de gömülen ölüleri topraktan çıkaran bir kurttur bu. Sabah geldiklerinde kurdun boğulmuş olduğunu ve türbeden Şeyh Hamza’nın elinin çıkmış olduğunu görürler. Şeyhin elini adet gereği yıkarlar ve şeyhin elinin mezara tekrar geri girdiğini görürler. Bu günden sonra artık adı Kurtboğan Evliyası’dır.
2-) Şeyh Hamza Kıbrıs Savaşına katılmıştır. Savaşta beraber savaştığı arkadaşlarına Amasya’lı Kurtboğan olduğunu söyler. Savaş sonrası onu arayıp bulmaya çalışanlar türbesini ziyaret etmişler, ağlayarak iki rekat namaz kılarak oradan ayrılmışlardır. Bu hikayenin Kore Savaşı için olan versiyonu da vardır.
3-) Osmanlı’nın son döneminde bölgede yapılacak olan tren yolu için türbe kaldırılmak istenmiş fakat türbe yakınında dahi kazma vurulunca tüm çalışanlar bir yana savrulmuş, ağzı yüzü çarpılanlar olmuştur. Bu olaydan sonra güzergah hemen değiştirilmiştir.
4-) Bazı geceler türbeye gece vakti gelen yeşil elbiseli, beyaz sakallı kişilerin zikir yaptıkları izlenmiştir.      

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.amasya05.net

Taylan Köken

16 Ağustos 2013 Cuma

Şeyh Cüneyd Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –İnegöl Dağı

Türbenin Yeri: Şeyh Cüneyd Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi merkezine yakın konumdaki İnegöl Dağının kuzeyindedir.
Şeyh Cüneyt Türbesi
Şeyh Cüneyd Kimdir: Cüneyt Baba olarak da anılan Şeyh Cüneyd hakkında herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe günümüzde aynı zamanda bir mesire yeri olarak da kullanılmaktadır. Tepenin üzerinde ulu ağaçların gölgesinde, mütevazi betonarme bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Dilekleri kabul olanlar kurban adaklarını burada kesip yerler ve kalan etleri dağıtırlar.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net / www.panoramio.com

Taylan Köken

15 Ağustos 2013 Perşembe

Cüneyt Baba Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Kırca Köyü

Türbenin Yeri: Cüneyt Baba Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Kırca Köyündedir.

Cüneyt Baba: Her yıl ismine düzenlenen şenliklerle anılan Cüneyt Baba’nın kim olduğu konusunda herhangi bir bilgimiz yoktur. Alevi/Türkmen cemaatindendir. Kırca Köyü bölgede Yörgüç Paşa’nın yapmış olduğu Alevi katliamlarından kaçanlar tarafından kurulmuştur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. 2010 yılından beri Cüneyt Baba adına şenlikler düzenlenmektedir.


Taylan Köken

14 Ağustos 2013 Çarşamba

Vayisoğlu Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Yazıyeri Köyü

Türbenin Yeri: Vayisoğlu Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Yazıyeri Köyü eski köy camisinin önündedir.
Vayisoğlu Türbesi
Vayisoğlu Kimdir: Denizli Acıpayam’dan veya Tokat Almus’tan bölgeye üç oğlu ile birlikte gelen Vayisoğlu köyün kurucusudur. Köyün adı uzun yıllar Vayisoğlu’dur. Köy Tavşan Dağı’ndaki eski yerinden bugünkü yerine taşınınca ismi de Yazıyeri olarak değişir.
Vayisoğlu ve Oğullarının Türbesi
Türbenin Durumu: Türbeler eski caminin bahçesindedir. Mezarlar bakımsızdır.

Ziyaret Nedeni: Türbeler özellikle hayır duası için Yazıyeri köylüleri tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.yaziyeri.org

Taylan Köken

13 Ağustos 2013 Salı

Ali Kaya Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Saraycık Köyü

Türbenin Yeri: Ali Kaya Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Saraycık Köyündedir.

Ali Kaya Kimdir: Ali Kaya’nın kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Köylülerin gözünde evliyadandır.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Özellikle çocuğu yaramaz olanlar ve durmayanlar bu türbeyi ziyaret eder.


Taylan Köken

12 Ağustos 2013 Pazartesi

Tekkeşi Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Keçi Köyü

Türbenin Yeri: Tekkeşi Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Keçi Köyünde Bulak Kalesi diye anılan tepededir.

Tekkeşi Dede Kimdir: Bölgenin Rumlar/Ermenilerden istilası esnasında az kuvvetle köyü koruduğu rivayet edilir. Başka anlatıcılara göre Mehmet Hoca (Dede) adlı şahıs keçilerin boynuzlarına mum bağlayıp askerleri kalabalık göstermiş düşmanın üzerine bu keçilerle yürüyerek onların kaçmasını sağlamıştır. Köyün adının bu efsaneden kaldığı söylenmektedir. 

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe Keçi Köylüler tarafından değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.kecikoy.net

Taylan Köken

11 Ağustos 2013 Pazar

Kul Hüseyin Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Keçi Köyü

Türbenin Yeri: Kul Hüseyin Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Keçi Köyündedir.
Kul Hüseyin Türbesi
Kul Hüseyin Kimdir: 1808 yılında Suluova Kazanlı Köyünde doğmuştur. Babasının adı Veli, anasının adı Fadime’dir. Genç yaşta her ikisini kaybedince, Merzifon Yakup Köyüne giderek burada çobanlık yapar. Hayvanları otlatırken yanına gelen Sersem Hızır Baba’ya intisap edip eğitimini onun yanında alır. Dana kuyruğunun kıllarından yapmış olduğu kemane ile deyişler, türküler okur. 1881 yılında vefat eder.

Türbenin Durumu: Türbe betonarmeden inşa edilmiştir. Türbe önündeki tabelada Komşu Dede Kul Hüseyin Türbesi yazmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbe Keçi köylüleri tarafından ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Kul Hüseyin’in yanına gelen Sersem Hızır Baba, Kul Hüseyin’i tabakasını alması için Hayrettin Köyüne gönderir. Hayvanlarını düşünen Kul Hüseyin’e Hızır Baba “Korkma ben hallederim” der. Kul Hüseyin Baba’nın tabakasını koşarak alıp gelir. Hayvanların yanına geldiğinde bir de bakar ki, Hızır Baba koyunları etrafına toplamış ve onlarla sohbet ediyor… Bunun üzerine Kul Hüseyin hemen Sersem Hızır Baba’ya intisap eder.  


Taylan Köken

10 Ağustos 2013 Cumartesi

Çukur Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Gümüş Beldesi

Türbenin Yeri: Çukur Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Beldesi Tekke Mahallesindedir.
Çukur Dede Türbesi
Çukur Dede Kimdir: Barak Sultan olarak da anılan türbe için, Çukur Tekke, Arap Dede Tekkesi de denilmektedir. Barak Sultan, Barak Baba Taptuk Emre’nin hocasıdır.
Çukur Dede Sandukası
Türbenin Durumu: Türbe restorasyonu bekleyen, dökük bir yapıya sahiptir.

Ziyaret Nedeni: Türbe Gümüş Kasabası halkı tarafından değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net / www.gumuskasabası.com 

Taylan Köken

9 Ağustos 2013 Cuma

Sığırcık Molla Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Gümüş Beldesi

Türbenin Yeri: Sığırcık Molla Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Kasabasının merkezindedir.

Sığırcık Molla Kimdir: Bölgeye Arabistan’dan gelip yerleşmiş ve medresede hocalık yapmıştır. 1500 yıllarında gelmiş ve 1580 yılında vefat etmiştir. Bölgede meydana gelen çekirdek istilasını sığırcık kuşu sürüsüne dönüşerek engellemiş olduğundan kendisine bu ad takılmıştır.

Türbenin Durumu: Türbe ağaçlıklı bir tepenin üzerindedir. Türbenin üstü açık, taşlardan yapılmış, özensiz bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Özellikle yürüyemeyen ve konuşamayan çocuklar şifa bulsun diye türbeye gelinir. Türbenin taşları yürüyemeyen çocukların dizlerine, konuşamayan çocukların dillerine sürülür.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.gumushacikoylu.net  

Taylan Köken

8 Ağustos 2013 Perşembe

Kadın Ana Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Bademli Köyü

Türbenin Yeri: Kadın Ana Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Bademli Köyüne yakınındadır.

Kadın Ana Kimdir: Kadın Ana’nın kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net

Taylan Köken

6 Ağustos 2013 Salı

Dumanlı Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Dumanlı Köyü

Türbenin Yeri: Dumanlı Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Dumanlı Köyüne yakın konumdaki bir mesire yerindedir.
Dumanlı Dede Mesire Alanı
Dumanlı Dede Kimdir: Dumanlı Köylüleri Hazar Bölgesi Horasan’dan 500 yıl önce bölgeyi gelmişlerdir. Bölgenin Türkleştirmek için Fatih Sultan Mehmet’in görevlendirdiği kişilerden birisi de Dumanlı Dede’dir. Hakkında başka bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.


Taylan Köken

5 Ağustos 2013 Pazartesi

Eğce Mehmet Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Çal Köyü

Türbenin Yeri: Eğce Mehmet Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Çal Köyündedir.

Eğce Mehmet Kimdir: Eğce Mehmet’in kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Adak için kurban adanmakta ve çaput bağlanmaktadır.

Kaynakça: www.kabaoguz.org.tr

Taylan Köken

3 Ağustos 2013 Cumartesi

Bakacak Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Çal Köyü

Türbenin Yeri: Bakacak Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Çal Köyündedir.

Bakacak Dede Kimdir: Bakacak Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Yalnız Çal Köyü Türkmen adetlerinin yaşatıldığı bir köydür. Bakacak Dede de bu adetler çerçevesinde saygı ve sevgi ile anılmaktadır. Sayın Abdülhalim Durma’nın değerli eserine göre türbe Pusacak Köyü Abhaz Çayırı mevkiindedir. 

Türbenin Durumu: Türbenin ulaşımı zor yüksekçe bir tepenin üzerindedir. Türbenin yanında iki büyük ağaç vardır. Türbe iki odadan oluşmaktadır. Odanın birinde sanduka vardır, diğerinde ise namaz kılma yeri vardır. Kurban kesim yeri vardır. Sandukanın üzeri Türk Bayrağı ve yeşil örtülerle kaplıdır. 

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Adak için kurban adanmakta ve çaput bağlanmaktadır. Türbe ziyaretine çocuğu olmayanlar, yürüme özrü olanlar ve sevap kazanmak için gelinmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net / www.kabaoguz.org.tr

Taylan Köken

2 Ağustos 2013 Cuma

Hasan Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Kuzalan Köyü

Türbenin Yeri: Hasan Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Kuzalan Köyündedir.
Hasan Dede Türbesi
Hasan Dede Kimdir: Hasan Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin üzeri açıktır. Betonarmeden özensiz bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net / www.gumushacikoylu.org

Taylan Köken

1 Ağustos 2013 Perşembe

Yamacı Dede Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy –Ayakkabıcılar Arastası

Türbenin Yeri: Yamacı Dede Türbesi, Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi merkezine yakın konumdaki Yılanların Kışlasındadır.

Yamacı Dede Kimdir: Gerçek adı Müslihitdin Efendi’dir. Hakkında başka bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe değişik dilekler için bölge insanları tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / www.gumushacikoylu.net

Taylan Köken