Pir İlyas Türbesi / AMASYA –Merkez –Sofular Mahallesi

Türbenin Yeri: Pir İlyas Türbesi, Amasya İli merkezindeki Sofular Mahallesinde bulunan Pirler Parkı içindedir.

Pir İlyas Türbesi

Pir İlyas Kimdir: Gümüşüzade Pir Şücaeddin İlyas Çelebi Amasya’nın yetiştirmiş olduğu en önemli alim ve velilerden birisidir. Doğum zamanı bilinmiyor, ölümü ise 1411 yılında vefat etmiştir. Timur Zamanında Amasya’ya emir olarak atanan Tacettin Devlet Şah yani Kara Devlet Şah ve yanındaki hocaların sormuş olduğu sorulara vermiş olduğu cevaplarla Amasya’nın kurtulmasını sağlamıştır. İlmi ile hayrete düşürdüğü heyet Timur’a durumu bildirir. Bunun üzerine Timur Şirvan’a kendisini çağırır, burada uzun yıllar eğitim verir ve bir çok öğrenci yetiştirir. 1406 yılında Amasya’ya geri döner ve ölünceye kadar Taciyye adıyla meşhur olan Yakut Paşa’nın inşa ettirmiş olduğu Gümüşlü Camisinin yanındaki Gümüşlüoğlu Dergahında irşada devam eder. Halveti Tarikatına mensuptur.

Pir İlyas Türbesi Tabelası

Türbenin Durumu: Türbe Pir İlyas vefat edince oğlu tarafından yaptırılır. 1442 yılında Sultan II. Beyazıt tarafından bugünkü hali ile yeniden inşa edilir. Türbe Pirler türbesi diye anılmaktadır. Türbede Pir İlyas’ın haricinde yetiştirdiği öğrencilerinin de mezarları bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbe yöre halkı ve çevre illerden gelenler tarafından yoğun olarak ziyaret edilmektedir. Türbeyi özellikle maddi sıkıntısı olanlar ve kısmeti kapalı olan kızlar ziyaret etmektedir. Kısmeti kapalı kızlar türbeye annesiyle birlikte sabah namazından önce getirilir. Türbede kuran okunur, iki rekat namaz kılınır ve yanındaki camiden çıkan ilk müminden başının üzerinde üç kez kilit açması istenir. Maddi dileklerde bulunanlar da, diğer istekleri kabul olanlar da kurban adağını evde kesip türbeye etleri getirerek dağıtır.

Menkıbeler: 1-) Piri Dede’nin naaşı yıkanırken teneşir tahtasının bir ayağı kırılır. Piri Dede bir eli ile bu teneşiri tutarak devrilmesini engeller. Piri Dede’yi yıkayanlar bu kerameti hayretler içinde izlerler.

2-) Pirler yakınında yaşayanlar, sabah çok erken işe gidenler Pirler parkında yeşil cübbeli yaşlıları zikir yaptığını görürler.      

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.amasya-abdulhalim.blogspot.com / www.amasya05.net

Taylan Köken