29 Haziran 2011 Çarşamba

Çıplak Baba Türbesi / ADIYAMAN -Merkez -Sarıharman Köyü

Çıplak Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkeze bağlı olan ve 18 km uzaklıktaki Sarıharman Köyü’ndedir. Adıyaman –Kahta karayolundaki havalimanının güneyindedir.

Çıplak Baba Kimdir: Çıplak Dede, Üryan Baba ve  Üryan Dede olarak da söylenen Mehmet Uryan yörede bulunan bir ağanın çobanlığını yapıyormuş. Hacca giden ağasına içli köfte götürünce ermiş olduğu anlaşılmış. Keramet sahibidir ve sahabedendir.   

Türbenin Durumu: Kerpiç duvarlı, kiremit çatılı bir türbedir. 1830 yılında yapılmıştır.
Ziyaret Nedeni: Türbeye hırsızlık yapanlar getirilir ve mezarı başında yemin ettirilir. Bir daha hırsızlık yapmayacağına inanılır. Yalanı da bir şekilde işaret ederek çıkartırmış. Ayrıca, boğmaca, üşütme ve romatizma gibi hastalarına şifa bulmak amacıyla ziyaret edilir.
Adak olarak kurban kesilir ve yemek dağıtılır.

Menkıbeler: 1-) Köyün ağası hacca gitmiş. Hanımı içli köfte yapmış ve ağasını “çok severdi” diye anınca, çoban Mehmet “ver ben götüreyim” demiş. Şaka yapıyor sanmışlar, fakat eline verdikleri içli köftenin askerden dönen ağa tarafından anlattığına göre çoban Mehmet tarafından ona getirildiği söylenince ermiş olduğuna kanaat getirmişler.

2-) Hayvanlarını otlatmadan önce soyunup otların arasına diken var mı diye kontrol için yatarmış Üryan Baba. Üryan (Çıplak) adı buradan takılmıştır. 

3-) Çıplak Baba’nın ağaca zarar verilmemesini sağladığına inanılır. Türbesinin bulunduğu yerden isteyen istediğini götürebilir, ama bir ağaca zarar verirse başına büyük işler açılacağına inanılır.

Kaynakça: Ayşe Özcamus -Adıyaman Merkez ve Çevrelerindeki Adak Yerleri ve Uygulamaları -2007 / Nihat Aytürk – Bayram Altan – Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri- Altanoğlu – 1992

Taylan Köken

3 yorum:

  1. gerçek olarak tüm bilgileri bunlar mı

    YanıtlaSil
  2. T.C
    AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ
    FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ
    TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ 2. SINIF (ÖRGÜN Ö.)
    DERSİN ADI:TÜRK DÜNYASI HALK BİLİMİ
    ÖDEVİ HAZIRLAYAN:Ümit ÇETİN
    Arş.Gör. Oğuz ERDOĞAN
    2013













    ÖDEVİN KONUSU: MEMORAT
    ÖDEVİ HAZIRLAYAN: Ümit ÇETİN
    DERSİN ADI: TÜRK DÜNYASI HALK BİLİMİ
    DERLEMEYİ ANLATANIN
    ADI: Ümit
    SOYADI: ÇETİN
    DOĞUM YERİ: Adıyman/ Kahta
    DOĞUM YILI:28/06/1991
    EĞİTİM DURUMU: Üniversite okuyor
    MESLEĞİ:Öğrenci
    DERLEMENİN YAPILDIĞI YER: Adıyaman/ Kahta











    Çıplak Baba Hazretler
    Adıyaman İli merkeze bağlı olan ve 18 km uzaklıktaki Sarıharman Köyü’ndededir. Adıyaman- Kahta karayolunda ki havalimanının güneyindedir. Çıplak Dede, Üryan Baba ve Üryan Dede olarak da söylenen Mehmet Üryan yörede bulunan bir ağanın çobanlığını yapıyormuş. Hayvanlarla çok aşırı ilgilenirmiş. Hayvanları otlatmaya götürdüğünde bütün elbiselerini çıkarıp otların üzerinde yuvarlanırmış. Diken var mı yok mu diye yoklarmış. Ondan sonra hayvanları otlatırmış. Üryan ( Çıplak) ismi de bundan dolayı verilmiş. Keramet sahibi olması ise şu şekilde gerçekleşmiştir; bir gün ağası Hacca gitmiş. Hanımı içli köfte yapmış ve kocasının köfteyi çok sevdiğini söyler. Bunun üzerine Mehmet Üryan ( çıplak) ne kadar yiyorsa bir yere koy ben ona götürürüm der. Bunun üzerine hanım şaka yaptığını zanneder ve yemeği hazırlayıp verir. Mehmet Üryan ( çıplak) kalkıp çıkar ve birden kaybolur. Hacca ağasına varır ve der ki; hanımın bunları sana gönderdi pek severmişsin. Ağası sorar nasıl geldin diye ? O hiçbir şey demeden yanından ayrılıp birden kaybolur. Hanıma köfteleri verdiğini söyleyip hayvanları otlatmaya gider. Köydekiler onun hergün çeşmede yıkandığını görüp hakkında dedikodu yaparlar. Onun yıkanmasının nedenini kötü nedenlere bağlayarak kötülerler. Ağası Hac’dan dönünce karısı sorar Mehmet Üryan (çıplak) sana köfte getirdi mi ? Ağa onun getirdiğini onaylar. Köylüler ağayı görmeye geldiklerinde Mehmet Üryan’ın (çıplak) kötü şeyler yaptığını derler. Bunun üzerine ağa anlatır; o hayvanları otlatmaya götürdüğünde önce soyunup yuvarlanır otların üstünde. Diken var mı diye yoklar. Ondan hergün yıkanır. Mehmet Üryan’ın (çıplak) kerametini anlatır. Köylüler düşündükleri kötü düşünceden hemen tövbe ederler. Mehmet Üryan’ın(çıplak) türbesine giderek ona dua ederler. Türbeye hırsızlık yapanlar getirilir ve mezarı başında yemin ettirilir. Bir daha hırsızlık yapmayacağına inanılır. Yalanı da bir şekilde işaret ederek çıkartırmış. Ayrıca, boğmaca, üşütme ve romatizma gibi hastaları şifa bulmak amacıyla ziyaret ederler. Adak olarak kurban kesilir ve yemek dağıtılır.












    YanıtlaSil
  3. Merhaba. Kaynakça bölümünde bilgileri kimden aldığım yazıyor. Türkiye'de bulunan bir çok "Yerel Evliya"da görüldüğü üzere menkıbelerde abartma veya benzerlikler olabilmektedir. Bu duruma bir çok evliya kişide rastlamaktayız. Halkımızın bu kişilere göstermiş olduğu ilgiden, sevgiden ve hürmetten dolayıdır. Bu kişilerin yaşarken görmüş olduğu hürmet, vefat ettiklerinde de devam etmektedir... Saygılarımla.

    YanıtlaSil