5 Ocak 2011 Çarşamba

Boğa Dede Türbesi / ADANA -Sarıçam -Suluca Köyü

Türbenin Yeri: Boğa Dede’nin mezarı Adana İli Sarıçam İlçesi Suluca Köyündedir. Bugün çiftçilik yaptığı ve değneğini diktiği ağaçlık mezar yeri kabul edilip yağmur yağdırma törenleri bu ağaçların altında yapılmaktadır. Boğa Dede ziyareti Adana Organize Sanayi Bölgesi sınırlan içinde kalmıştır.

Boğa Dede Kimdir: Hayatı hakkında fazla bir bilgiye sahip olmadığımız Boğa Dede’nin yaşadığı dönem hakkında da bilgi yoktur. Boğa Dede’nin Misis yöresinde çiftçilik yaptığı rivayet edilmektedir.

Boğa Dede, Bulut Dede ve Tosun Dede mahalli velidirler. Bunların yağmur yağdırma kerametlerine bağlı çeşitli inanç pratik ve efsaneler oluşmuştur. Mezarları, türbeleri, kendilerine ait eşyaların olması, yağmur yağdırma dileklerini gerçekleştirdiklerine inanılması, adak kurban edilmesi, adlarının geçtiği dua ve benzeri sözlerin olması, adlarına türbe ve ziyaret yeri yaptırılması, etraflarında efsanelerin oluşturulması onları bir kült haline getirmiştir. Adana yağmur duası törenlerinde İslamiyet öncesi inanç motifleri ve kurban ritüel kalıntılarıyla, atalar kültündeki kabir ziyareti ölümden medet umma ile İslamî inançlar iç içedir.

Türbenin Durumu: Boğa Dede’nin bir türbesi yoktur. Mezarı eski ağaçlarla çevrili açık ziyaret yeridir.

Ziyaret Nedeni: Halk Boğa Dede’ye yağmur yağdırmak için gelmektedir. Yağmur yağması için Boğa Dede’ye boğa kurban edilir. Boğa kesildikten sonra mezarın etrafında yedi defa dönülür.

Menkıbeler: 1-) Misis'te çiftçilik yapan Boğa Dede, tek boğayla tarlaya gidip bir çift boğanın süreceği yer kadar sürermiş. Boğa Dede, tek boğayla çift sürerken yabandan gelen bir geyik boğanın yanındaki çiftin diğer koşumuna girip tarlayı sürmesine yardım edermiş. Köylüler bu olayın nasıl olduğuna akıl erdiremezler. Boğa Dede’yi takip etmeğe karar verirler. Takibin sonucunda boğanın diğer koşumuna geyiğin gelip koşulduğuna şahit olurlar. Bu arada Boğa Dede köylülerin geyiği gördüğünü fark eder. Bunun üzerine hayvanları sürmekte kullandığı değneğini toprağa diker. Ve ortadan kaybolur. Bir daha onu gören olmaz. Boğa Dede'nin diktiği değneğin yeşerip ulu bir ağaç olduğunu, etrafının da zamanla ağaçlık alana dönüştüğü söylenmektedir.

2-) Köylüler Boğa Dede adı verilen ziyarete başlarında imam olmak üzere arabalarla ve traktörlerle giderler. Ziyarete gidilince abdest alınır. İki rekât namaz kılınır. Kasap boğayı keser. Etin bir kısmıyla kazanda pilav pişer, bir kısmıyla da ayrı ayrı götürülen odunlarla kebap pişirilir. Topluca yenir. 1994 yılı nisan ayında Suluca, Yakapınar, Geçitli beldeleri mevsimin kurak geçmesi üzerine toplanarak yağmur duasına çıktılar. Boğa Dede'ye üç boğa kurban ettiler. Dua sonrası 20 gün süren yağış oldu. Halk yağmurları bu kurban olayına bağlıyor. Boğa Dede yağmur yağdırma törenine bütün köy halkının katılması beklenir, aksi halde yağmur yağmayacağına inanılır.

3-) Kurban edilen boğanın bıçak altına kendi kendine de yattığı rivayet edilir.

Kaynakça: Prof.Dr.Erman Artun - Adana'da İnanç Merkezleri ve Bunlara Bağlı Kültür Değerleri / Yrd.Doç.Dr. Zekiye Çağımlar - Adana ve Çevresinde İnsana Bağlanan Umudun Yatırlar ve Ziyaretler Boyutu.

Taylan Köken

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder