Türbenin Yeri: Taylı Baba Türbesi, Balıkesir İli, Burhaniye İlçesi, Taylıeli Mahallesi (Köyü) mezarlığındadır.
Taylı Baba Kimdir: Taylıili/Taylıeli Köyünün merkezine
dağılmış olarak görülen Roma ve Bizans döneminden kalan devşirme malzemelere
göre köyde veya köye yakın bir konumda bu dönemden kalan bir yerleşim olduğunu
düşünebiliriz. Taylıeli stratejik konumuyla, Pergamon – Adramytteion antik
kentleri arasındaki antik kıyı yolunu gözetleyen bir konumdadır. Ayrıca günümüzde
İskele Mahallesi olarak bilinen tarihi iskeleye yukarıdan hâkim bir konumdadır.
Taylı Baba, Anadolu Selçuklu Devleti Döneminde sultan
tarafından bölgeye uç beyi olarak vazifelendirildiği belirtilmektedir. Bölgeye
obasıyla birlikte yerleşen Taylı Baba yaylak olarak Taylıeli bölgesini, kışlak
olarak da Burhaniye Geriş mahallesini kullanırdı.[1]
Zamanla bölgede hâkimiyeti sağlayan Taylı Baba’nın vefatından sonra bölge 1300
yıllarında Balıkesir merkezli Karesi Beyliği hâkimiyetine geçmiştir. 1324
tarihinde, Orhan Gazi döneminde Karesi Beyliğinin Osmanlı Beyliğine
katılmasıyla birlikte bölge de Osmanlı Devletinin hâkimiyetine geçmiş oldu.
Bölgenin sarp yapısı nedeniyle, elverişli toprakların az olması ve artan
nüfusla birlikte Taylıeli halkı günümüzde Burhaniye merkezinde olan Memiş
mahallesinin olduğu düzlüğe 1484 yılında yerleşir.[2]
Türbenin Durumu: Taylıeli – Burhaniye arasındaki eski
stabilize yol kenarındadır. Taylıeli mezarlığında dolmen türü eski tip Türk
mezarları olduğu gibi, eski yazıyla tanzim edilmiş birçok eski Osmanlı dönemi
mezar taşı da mevcuttur. Yine mezarlıkta birçok devşirme malzeme mezar taşı
olarak kullanılmıştır.
Taylı Baba türbesi üstü açık mezar şeklindedir. Mezarın Taylı
Baba’ya ait olduğuna ilişkin herhangi bir ibare yoktur. Etrafı tamamen devşirme
malzemelerden yapılmış mezar taşlarıyla dolu olan bu tepelik alanda, Taylı
Baba’nın mezarının baş taşı bir sütunun üzerine konulmuş mantar biçimindeki bir
kaya parçasıyla diğer taşlardan belirgindir.
Ziyaret Nedeni: Taylıeli halkı tarafından özellikle
hayır duası için ziyaret edilmektedir.
Anlatı: Taylıeli Köyü’nün kuruluşu ve Taylı
Baba’nın faaliyetleri ile ilgili şöyle bir rivayet bulunmaktadır:
“1223 yılında Selçuk
hükümdarı II. Kılıç Arslan zamanında Bergama uç beyi tarafından Taylı Baba,
nâm-ı diğer Mehmet Taylı Bey, uç beyi olarak bölgeye gönderilir ve civardaki
bütün göçebeleri Taylıeli Köyü’ne yerleştirir. Taylı Baba’nın zamanla Karesi
Beyi ile arası açılır. Askerini toplar, harp için Karesi’ye hareket eder.
Karesi Beyi işin vehâmetini anlar, siyasî yönden bu harbi önler. Şöyle ki; Karesi
Beyi’nin yanında büyük bir zât olan Muhyiddin-i Rûmî vardır. O’na, ‘ne yaparsan
yap, o zâtı geri çevir’ der. Muhyiddin-i Rûmî, Taylı Bey’i, Osmanlar Köyü’nde
karşılar ve O’na: ‘Sen iki İslâm askerini kırdıracaksın. Cehennemde yerin
belli. Sen illâ harp etmek istiyorsan, karşında Bizans var.’ der. Selçuklular,
bölgeyi aldıkları halde Edremit, Bizans’ın elindeymiş. Muhyiddin-i Rûmî, etkili
konuşması ile Taylı Bey’i ikna eder ve geri çevirir. Taylı Bey de o zâtı çok
sever. Karesi’ye göndermez, yanında götürür. Edremit’in alınamaması Taylı
Bey’in kafasına takılmıştır. Zaman geçer. Hristiyanların bir yortusu vardır.
Sabaha kadar içki içerler. Taylı Bey, o gece askerini sallarla karşı tarafa
geçirir. Ani bir baskınla şehri ele geçirir ve Edremit’in fâtihi olur.”
Burhaniye nüfusuna kayıtlı ve 1924 (1340) doğumlu Ahmet Şevkli
(Sofu) ile yaptığımız görüşme; Burhaniye nüfusuna kayıtlı ve 1952 doğumlu Ali Rıza
Kaymaz ile yaptığımız görüşme.[3]
Taylan Köken
[1] www.burhaniye.gov.tr Erişim Tarihi:
29.11.2021
[2] www.balikesir.ktb.gov.tr Erişim
Tarihi 29.11.2021
[3]
Mehmet Bicik, Balkanlar’dan Burhaniye’ye Yapılan Göçlerin Sosyo-Ekonomik ve
Kültürel Etkileri, Balıkesir Üni., Yüksek Lisans Tezi, 2017.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder