Öksüz Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Adıyaman Kalesi

Öksüz Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkezinde Adıyaman Kalesi eteklerinde Gölbaşı Caddesinde Öksüz Camisinde türbesi vardır.

Öksüz Baba Kimdir: Asıl adı İbrahim olan zat öksüzdür. Öksüz İbrahim Baba İslam orduları ile bölgeye gelmiş ve çağrışmalar esnasında burada şehir düşmüştür. Yaklaşık 500 sene önce burada yaşayan bir şahsın rüyasına girerek mezarını yaptırmıştır.

Türbenin Durumu: Türbe ve etrafı mezarlıkmış. Diğer mezarlar günümüzde temizlenmiş sadece Öksüz Baba’nın mezarı kalmıştır.

Ziyaret Nedeni: Öksüz Baba ziyaretine eskiden sıtma hastalığına yakalananlar getirilirmiş. Türbenin avlusuna yatırılan hastanın başına avludaki üç taş konulur ve önünde de çalı çırpıdan ateş yakılır. Hasta kendini iyi hissederse türbeye nakdi bağış yapar.

Günümüzde ise sadece hayır duası için gelen ziyaretçiler ve huysuzlanan çocuklarını sakinleştirmek için ziyaret edenler vardır. 

Menkıbeler: 1-) Öksüz Baba cesedinin bulunduğu yeri rüyaya girerek belirtmiştir. Buraya gelen şahıs toprağı kazmış ve Öksüz Baba’nın bozulmamış cesedini görmüştür. Hemen türbesi yapılmıştır.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Mısırlı Şah Mehmet Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kömür Beldesi

Mısırlı Şah Mehmet Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı Kömür Beldesinde türbesi vardır.

Mısırlı Şah Mehmet Kimdir: Şah soyundan gelmektedir. Kardeşi Ahmet Mısırlı ile birlikte Mısır’dan gelirler ve kardeşi Sivas’a gider. Orada yaşar ve türbesi Sivas’tadır. Şah Mehmet buraya gelen İslam ordusundaki askerlerdendir ve burada çarpışmalar esnasında şehit düşmüştür.  

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur. Türbesi bir suyu ikiye ayıran konumdadır.

Ziyaret Nedeni: Kömür halkı tarafından değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Türbeyi yıkmak isteyen iki Roma askeri amacına ulaşamaz ve orada ölürler.

2-) Şah Mehmet kendisinin varlığına inanmayan kişilere değişik biçimlerde görüldüğü ve birçok kişinin rüyasına girdiği anlatılmaktadır.

3-) Zamanında iki aşiret Kömür Kasabasından geçen su için kavga ederler, her ikisi de suyun hakim olmak için çarpışacaklardır. Ertesi gün kalktıklarında su ikiye ayrılmış görürler, bir kol bir aşirete, diğer kol diğer aşiret tarafına akmaktadır.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Kamber Dede Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kındırali Köyü

Kamber Dede Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkez ilçesine bağlı Kındırali Köyünde türbesi vardır.

Kamber Dede Kimdir: Kamber Dede Kurayşen Ocağına bağlı bir pirdir. Aleviler tarafından eren olarak tanınır. Soyu İmam Hüseyin soyuna dayanmaktadır. Hıdırsor Aşiretinin yerlisidir. Kamber Dede taliplerini evlatlarından dahi üstün tutardı, bu yüzden bağlı olduğu aşiretlerde hakemlik yapar, bütün sorunları çözermiş. Kendisi hem Dede idi, hem de Ağa idi.  

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Kamber Dede sağlığında sırt ağrısı için yanına gelenlerin sırtına terliğiyle vurarak iyi edermiş. Bu yüzden aynı dertten şifa bulmak isteyenler türbeyi bugün de ziyaret etmektedir.

Menkıbeler: 1-) Kıbrıs Savaşında kendisini görenler vardır.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010 / Adıyaman Uluslar arası Safvan bin Muattal ve Ahlak Sempozyumu -2013

Taylan Köken

Kafreş Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mahallesi

Kafreş Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkez ilçesi Kap Cami Mahallesi Ayrancı Pazarı’nda bir evin içinde türbesi vardır.

Kafreş Baba Kimdir: Kafreş Baba, Ceviz Baba veya Şeyh Abdullah olarak bilinmektedir. İhtiyarladığı halde saçları beyazlamadığı için Kara Kafa anlamındaki Kafreş olarak anılmıştır.  

Türbenin Durumu: Türbe bir evin içindedir. Bu yüzden çok az ziyaret edilmektedir.

Ziyaret Nedeni: Kafreş Baba ziyaretine yaramaz çocuklar, çok ağlayan çocuklar getirilir, türbede uyutularak iyileşmesi beklenir. İyileşme sağlandığında türbeye hediyeler getirilir. 

Menkıbeler: 1-) Bir apartmanın üçüncü katından düşen çocuğun burnunun bile kanamadığı söylenir. Çocuk kendisini Kafreş Baba’nın kucağına aldığını ve yavaşça yere indirdiğini söylemiştir.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Hubat Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Hacı Ömer Mahallesi

Hubat Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkez ilçesi Hacı Ömer Mahallesi Nikah Salonunun karşısındaki sokakta bir apartmanın bahçesinde türbesi vardır.

Hubat Baba Kimdir: Hubat Baba’nın gerçek ismi Ubade bin Bişr’dir. Sahabedendir ve İslam sancaktarlarındandır. Adıyaman’ın fethi esnasında burada şehit düşmüştür.  

Türbenin Durumu: Türbe tek odalı betonarme bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Hubat Baba ziyaretine altına işeyen, çok ağlayan çocuklar getirilir, türbede uyutularak iyileşmesi beklenir. İyileşme sağlandığında türbeye hediyeler getirilir. 

Menkıbeler: 1-) Buraya yapan kişinin rüyasına üç kez giren Hubat Baba türbenin yapılmasını sağlar. Cesedinin hiç bozulmadığı görülmüştür.

2-) Türbe sahibinin evini soymak için gelen hırsızlar her defasında kapıda beyaz elbiseli bir ihtiyar gördükleri için geri kaçmışlardır.  

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Çoban Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Mara Mahallesi

Çoban Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkez ilçesi Mara Mahallesi Gül Caddesi üzerinde türbesi vardır.

Çoban Baba Kimdir: Çoban Baba isminden de anlaşılacağı üzere çobanlık mesleğindenmiş. Kendisi Palazoğlu Hacı Abuzer Baba’dır. Nakşibendi olup, Hafız Muhammed Selim Ruhavi’ye bağlıdır.

Türbenin Durumu: Türbe tek odalı betonarme bir türbedir. Türbesinde sandukanın üzerinde asası ve kavalı asılıdır.

Ziyaret Nedeni: Çoban Baba ziyaretinde değişik bir uygulama yapılmaktadır. Ziyaretçiler dilek ve istekleri için Cuma akşamları güneş battıktan sonra yedi kez türbeyi ziyaret ederler. İstekleri olduğunda türbede pekmezli bazlama dağıtırlar. Yine başka bir uygulama olarak kadınlar mezar taşına dilekleri için taş yapıştırmaktadırlar. Türbenin ziyaretinde yine yedi kez önce Mıraz Baba ziyaret edilip sonra Çoban Baba ziyaret edilirmiş.

Menkıbeler: 1-) Türbenin ışıkları Perşembe geceleri yandığına bir çok kişi şahit olmuştur.

2-) Çoban Baba’nın türbesinde bulunan kumbaradaki paraları çalan hırsız türbeden fazla uzaklaşamadan kaza yapmıştır.

3-) Çoban Baba’nın türbesi bir mezarlığın içindeymiş. Adıyaman merkezinde olan bu mezarlık yerleşim yeri açmak için kaldırılmıştır. Fakat Çoban Baba’nın mezarına gelince greyderler bu mezarı yıkamamıştır.    

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Bulduk Baba Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Sümerevler Mevki

Bulduk Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkeze bağlı Sümerevler Mevkiinde bulunan Bulduk Baba Cami yanında türbesi vardır.

Bulduk Baba Kimdir: Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Bulduk Baba ile alakalı araştırmayı değerli araştırmacı İsmail Celalettin Yaşar’ın lisans tezinden öğreniyoruz.

Türbenin Durumu: Üstü açık olan türbenin etrafı demir parmaklıklar ile çevrilmiştir. Türbenin yanında iki tane dut ağacı bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Genellikle Cuma günleri çocuğu olmayan kadınlar ziyaret etmektedirler.

Menkıbeler: 1-) Bulduk Baba çocuğu olmayan bir kadının rüyasına girer ve mezarının etrafını demirle kaplaması halinde çocuğu olacağını söyler. Kadın mezarın etrafını demir korkuluk ile kaplar, sonra hamile kalır ve çocuğu olur.

2-) Bulduk Baba bir dağda sürüsüne bakan bir çobanı ikaz eder, fırtına geleceğini söyler ve onun ölmesini engellemiş olur. 

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Aziz Dede Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Yedioluk Köyü

Aziz Dede Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkeze bağlı Yedioluk Köyünde köy yakındaki bir tepe üzerinde türbesi vardır.

Aziz Dede Türbesi

Aziz Dede Kimdir: Aziz Dede türbesinin olduğu Yedioluk Köyü (Eski adı Şahmir) Alevi-Bektaşi inancına sahip bir köyüdür. Aziz Dede Ağuçan sülalesinden olup, Ağuçanlı Hasan Efendi’nin oğludur. Ehlibeyttendir. Keramet sahibi, hem zahiri, hem de batıni yönü gelişmiş bir zattır. Övünmeyi sevmezmiş. Bu yüzden doğduğu yer olan Çelikhan Bulam Beldesini terk edip köy köy dolaşmış ve Yedioluk Köyünde kalmış ve 1966 yılında burada vefat etmiştir.

Üç telli cura çalarmış. Kimseye kötülük yapmaz, parayı sevmezmiş.

Aziz Dede Sandukası

Türbenin Durumu: Bir tepenin eteğinde bulanan türbesi betonarmedir. Mezarının üzerinde kubbe bulunmaktadır. Türbenin etrafı değişik düzenlemelerle genişletilmiştir.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler için ziyaret edilen Aziz Dede adına her yıl 11 Mayıs tarihinde Ob Aziz Şenlikleri düzenlenmektedir.

Türbe genellikle Cuma günü ziyaret edilir, özellikle romatizma hastalığı olanlar, çocuğu olmayan kadınlar ziyaret eder. Sağlığında deliren hastaların sırtına “çık şeytan” diyerek vurarak onların iyileşmesini sağlamıştır.       

Menkıbeler: 1-) Kıbrıs Savaşında bir askere görünüp öncülük etmiş ve sürdüğü tankı Beşparmak Dağlarının en yalçın yerine çıkarttırmıştır. Kıbrıs’a gittiğimiz zaman bu tankın varlığını söylemişlerdi. Bu tankın oraya nasıl çıktığı bilinmemekteymiş. Tankı oradan indirememişler.

2-) Yine Kore Savaşında Aziz Baba, Kureyş Dede, Munzur Baba ve Kara Düzgün Baba askerlerin önünde savaşa katılmışlardır.

3-) Aziz Dede’ye düşman olanlardan biri bir gün kendisine zehirli su getirmiş ve siz Ağuçangillerdensiniz yani Zehir içen sülalesindensiniz diyerek elindeki suyu içmesini söylemiş. Aziz Dede “Ye medet” deyip suyu içmiş ve biraz sonra parmaklarından bal damlamaya başlamış.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010 / www.facebook.com

Taylan Köken

Abzen Baba Makamı / ADIYAMAN –Merkez –Durukaynak Köyü

Abzen Baba Makamının Yeri: Adıyaman İli Merkeze bağlı Durukaynak Köyünde ziyareti vardır.

Abzen Baba Kimdir: Hakkında bilgi sahibi olmadığımız Abzen Baba arasıra bu köye de ziyarete gelirmiş. Asıl mezarının Kahta ilçesi Ortanca Köyünde olduğu söylenmektedir. Durukaynak Köyündeki mezarın makam olduğu belirtilmektedir.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Ata Efendi Türbesi / ADIYAMAN –Merkez –Kap Cami Mah.

Ata Efendi Türbesinin Yeri: Adıyaman İli Merkezde Kap Cami Mahallesinde bulunan Kap Camisinin avlusunda türbesi vardır.

Ata Efendi Türbesi

Ata Efendi Kimdir: Urfalı Hafız Muhammed Selim Efendi’nin müridi olarak bilinmektedir. Hakkında başka bir bilgi yoktur.

Kaynakça: İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

Eyüp Paşa Türbesi / AĞRI –Merkez –Yukarı Küpkıran Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Merkez İlçesi Yukarı Küpkıran Köyünde türbesi vardır.  

Eyüp Paşa Türbesi

Eyüp Paşa Kimdir: Eyüp Paşa Osmanlı-Rus Savaşında mensup olduğu Zilan Aşiretini Rusya’dan alıp Osmanlı hizmetine bağlayan kişidir. 1843 doğumlu olan Eyüp Paşa 1923 yılında vefat etmiştir. Osmanlı İmparatorluğuna tabi olunca aşiretiyle birlikte hem Ruslara, hem de Ermenilere karşı mücadelede canla başla hizmet etmişlerdir. Osmanlı politikası gereği Eyüp Paşa’ya ve çevresine askeri görev verilmiştir.

Türbenin Durumu: Türbenin üzeri açıktır.

Ziyaret Nedeni: Ziyaret değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Yakup Karataş –Zilanlı Eyüp Paşa’nın Tarihi Kişiliği Üzerine  Bazı Notlar -2012 / www.facebook.com

Taylan Köken

Ziyaret Köyü Ziyareti / AĞRI –Merkez –Ziyaret Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Merkez İlçesi Ziyaret Köyünde türbesi vardır.  

Ziyaret Uzaktan

Ziyaret Köyü Ziyaret Türbesi

Ziyaret Kimdir: Yerel evliya veli tiplerinden olan Ziyaret köye ismini vermiştir. Ziyarette yatan medfunun kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe kare planlıdır. Üzerinde bir alem bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Ziyaret değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.panoramio.com

Taylan Köken

Uzun Veli Türbesi / AĞRI –Merkez –Uzunveli Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Merkez İlçesi Uzunveli Köyünde türbesi vardır.  

Uzunveli Tarihi Mezarlığı

Uzun Veli Kimdir: Yerel evliya veli tiplerinden olan Uzun Veli köye ismini vermiştir. Uzun Veli’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe tarihi mezarlığın içindedir. Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Uzun Veli değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.panoramio.com

Taylan Köken

Dede Maksut Türbesi / AĞRI –Merkez –Dedemaksut Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Merkez İlçesi Dedemaksut Köyünde türbesi vardır.  

Dede Maksut Kimdir: Evliya veli tiplerinden olan Dede Maksut köye ismini vermiştir. Çevre köylerden gelen ziyaretçiler bulunmaktadır. Dede Maksut’un kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe köyün girişinde ağaçların arasında mimari özelliği olmayan bir türbedir. Türbe çevresi bir piknik yeri gibi kullanılmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Dedemaksut Köyünün manevi lideri olan Dede Maksut değişik dilekler için ziyaret edilmekte, Yasin okunmakta ve kurban adağında bulunulmaktadır. Türbe duvarına değişik dilekler için, yazılar yazılmakta, resimler çizilmektedir.

Kaynakça: Baki Öztürk - www.turkmedya.com

Taylan Köken

Şeyh Sultan Mustafa Arvasi Türbesi / AĞRI –Taşlıçay –Tanrıverdi Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Taşlıçay İlçesi Tanrıverdi Köyüne 3,5km uzaklıkta türbesi vardır.  

Mustafa Arvasi Türbesi

Şeyh Sultan Mustafa Arvasi Kimdir: Arvasi soyundandır. Ataları gibi seyittir.

Türbenin Durumu: Türbe yerel taşlardan kümbet şeklinde imal edilmiştir.

Ziyaret Nedeni: Şeyh Sultan Mustafa Arvasi değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.panoramio.com

Taylan Köken

Şeyh Abdülaziz Türbesi / AĞRI –Tutak –Damlakaya Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Tutak İlçesi Damlakaya Köyünde türbesi vardır.  

Şeyh Abdülaziz Kimdir: Şéxé Şehid yani Şeyh Şehit olarak da anılan Şeyh Abdülaziz burada şehit düşmüş bir evliyamız olmalıdır.

Türbenin Durumu: Türbe hakkında elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Şeyh Abdülaziz değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.tr.wikipedia.org

Taylan Köken

Bayındır Baba Türbesi / AĞRI –Tutak –Bayındır Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Tutak İlçesi Bayındır Köyü mezarlığında türbesi vardır.  

Bayındır Baba Türbesi

Bayındır Baba Kimdir: Bayındır Köyü Türklerin Üçoklar kolunun Bayındır Boyu tarafından kurulmuştur. 

Bayındır Baba burada yaşamış ve vefat etmiş yerel evliya tiplerinden olmalıdır.

Türbenin Durumu: Türbe mezarlığın içinde üstü açık özensiz bir mezardır.

Ziyaret Nedeni: Bayındır Baba değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir. Bayındır Baba’nın köyü koruduğuna inanılmaktadır.

Kaynakça: www.facebook.com

Taylan Köken

Ziyaret Kalesi Ziyareti / AĞRI –Taşlıçay –Alakoçlu Köyü

Ziyaretin Yeri: Ağrı İli Taşlıçay İlçesi Alakoçlu Köyünde Ziyaret Kalesinde ziyaret vardır.  

Ziyaret Kalesi Nedir: Ziyaret Kalesi tarihi bir kaledir. Kale yöre halkı tarafından kutsal olarak kabul edilmektedir.

Ziyaretin Durumu: Kale içinde mezarlık, şehitlik ve Dilek Çeşmesi bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Ziyaret değişik dilekler için ziyaret edilmektedir. Mezarlık ve şehitlik hayır duası için ziyaret edilmekte, Dilek Çeşmesine dilekler adanmaktadır.

Kaynakça: www.alakoclu.tr.gg

Taylan Köken

Şehitlik Türbeleri / AĞRI –Patnos –Dedeli Beldesi

Şehitlik Türbelerinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Dedeli Beldesi’nde iki şehitlik türbesi vardır.  

Şehitler Kimdir: 1. Şehitlikte Osmanlı-Rus Savaşında Dedeli Köyünden iki Hamza ve biri Zeki olan şehitlerdir. İşgal sırasında dağdaki köylülere yiyecek ihtiyacı için köye inmişler fakat burada düşmanla karşılaşmışlar, çarpışarak teslim olmuşlardır. Düşmana zayiat verdiklerinden kafaları kesilerek şehit edilmişlerdir. Sonra köylüler tarafından cesetleri bulunarak bugün ziyaret edilen şehitlik oluşturulmuştur.

2. Şehitlik ise 1. Şehitliğin 1km yukarısında dağa doğrudur. Bu mezarda yatanın kim olduğu bilinmemektedir.    

Türbenin Durumu: Türbelerin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur. Her ikisinin de üzeri açıktır.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir. İki şehitlik de Patnos ve çevresinde görülen türbe ziyaretlerinde yapılan uygulamalarla ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) 1. Şehitlikte yatanlar akrabalarının rüyalarına girerek yerleri bulunmuş ve bugünkü mezarlığa defnedilmiştir.

2-) 2. Şehitlikte yatan şehidin bulunduğu tarlayı sürmek isteyen tarla sahibinin hayvanları ölür, rüyasına giren şehit burada benim mezarım var der. Bunun üzerine buraya türbe yapılır. Tarla sahibinin kardeşi mezara gelip saygısızlık yapar ve felç geçirir. Sonra şehidi rüyasında görür ve ertesi gün türbe başına gidip kurban kesip af diler ve dua eder. Türbe başında sabahlar ve yavaş yavaş iyilişmeye başlar.  

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Sultan Dede Türbesi / AĞRI –Patnos –Dedeli Beldesi

Sultan Dede Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Dedeli Beldesi’nde, mezarlıkta türbesi vardır.  

Sultan Dede Kimdir: Köyde doğmuş, yaşamış ve burada vefat ederek defnedilmiş âlim ve keramet sahibi bir büyük olarak anılmaktadır. Dönem olarak Yavuz Sultan Selim veya 4. Murat devrinde yaşadığı rivayet edilir. 

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir. Yöre halkı eskiyen Kuran-ı Kerim’lerini getirip türbeye gömmektedirler.

Menkıbeler: 1-) Yavuz Sultan Selim doğu seferi sırasında Dedeli’de ordusuyla beraber dinlenir. Padişahı ziyaret eden Sultan Dede ona ve ordusuna yemek vermek ister. Yapmış olduğu üç dört tencere yemekle önce padişahı ve komutanlarını, sonra da tüm orduyu doyurur, ama tenceresinde yemek bitmez. Rivayete göre Sultan Selim’le birlikte sefere çıktığı da söylenmektedir. 

2-) Yöre halkı bazı geceler türbenin ışıklar içinde kaldığını söylemektedir.

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Sultan Muhammed Türbesi / AĞRI –Patnos –Ziyaret Köyü

Sultan Muhammed Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Ziyaret Köyünde türbesi vardır.  

Sultan Muhammed Kimdir: Sultan Muhammed Şam’da dünyaya gelmiş ve Ziyaret Köyüne gelmiş ve burada 1398 yılında vefat etmiştir. Mezar taşında Şeyh Muhyiddin’in oğlu olduğu yazmaktadır. Bu yüzden ahali köylerinde yaşayanların Seyit olduğuna inanmakta ve söylemektedirler. Atalarının kökünün Hz. Hasan’a kadar gittiğini, dolayısıyla kendilerinin peygamber soyundan geldiklerini, bu yüzden de Seyit olarak anıldıklarını söylemektedirler.  

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında bilgimiz yoktur. Türbede bir mezar daha vardır. Bu kişi bir rivayete göre eşidir, başka bir rivayete göre hizmetçisidir.

Ziyaret Nedeni: Yöre halkı tarafından manevi bir lider olarak kabul edilen Sultan Muhammed’in türbesi sıklıkla ziyaret edilir. Ziyarette türbede bulunan küçük oyuklara adak için taş yapıştırılmaktadır. Taş yapışırsa dileğin olacağına inanılmaktadır.

Türbeyi çocuğu olmayan kadınlar, şifa bulmak isteyenler, evlenmek isteyen gençler ziyaret etmektedir. Adak olarak mum adağında bulunurlar, türbe yanındaki ağaca çaput bağlarlar.  

Menkıbeler: 1-) Türbenin içinde bazı geceler yeşil bir kandil yandığını görenler olmuştur. 1920’li yıllara kadar yabani hayvanlar türbeyi ziyaret etmiştir. Ara sıra bir tanesi burada kalmış, kalan hayvan kurban kesilerek dağıtılmıştır.

2-) Türbe ziyaretine gelenlere köylüler yemek yedirmekte ve hakkıyla ağırlamaya çalışmaktadırlar. Böylece evlerinin ve mallarının bereketlendiğine inanılmaktadır.

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Şeyh Abdullah Küfrevi Türbesi / AĞRI –Patnos –Demirören Köyü

Şeyh Abdullah Küfrevi Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Demirören Köyünde türbesi vardır.  

Şeyh Abdullah Küfrevi Kimdir: Türbesi Bitlis’de bulunan Muhammed Küfrevi’nin torunudur. 8 yıl dedesinin hizmetinde kalmış ve İslami ilimleri öğrenmiştir. Rusların Bitlis’i işgali ile birlikte esir düşmüş ve 8 yıllık esirliğinde diğer esirlere ders vermiştir. Van Erciş ilçesine gelerek burada imamlık yapmıştır. Burada ileri gelenlerden birinin kızıyla evlenmiş ve kayınpederinin sahibi olduğu Patnos Demirören Köyüne gelerek hayatını burada tamamlamıştır. Sevilen, sayılan, öğrenci de yetiştiren, keramet sahibi bir zattır.  

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Yöre halkı tarafından manevi bir lider olarak kabul edilen Şeyh Abdullah Küfrevi’nin türbesi ziyaret edilir dua okunur ve ardından dilekler için temennide bulunulur.

Türbe Patnos’dan ve çevre köylerden de ziyaret edilmektedir. Çocuğu olmayan kadınlar, değişik hastalıklarına şifa bulmak isteyen kadınlar türbeyi sıklıkla ziyaret eder. İnancı tam olanların isteklerinin gerçekleştiği söylenmektedir. Türbeyi ziyaret edenler çıkarken saygıdan dolayı, geri geri adım atarak çıkarlar. Türbe yanındaki ağaca çaput bağlanmaktadır. Çaput çürürse veya bağlı olduğu yerden yere düşerse dileğin gerçekleşeceğine inanılmaktadır. Çaputları genellikle evlenme çağındaki gençler bağlamaktadır.

Menkıbeler: 1-) Kuraklık için halk bir gün yolunu keser ve onun dua etmesini ister. Şeyhin duasından sonra hemen yağmur yağmaya başlamış. Halk türbenin köylerinde olduğundan dolayı köyün bereketinin hiç tükenmediğini söylemektedirler.

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Köseler Türbesi / AĞRI –Patnos –Köseler Köyü

Türbenin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Köseler Köyünde bulunan tarihi mezarlıkta türbesi vardır.  

Köseler Türbesi: Türbede kimin medfun olduğu bilinmemektedir.

Türbenin Durumu: Türbe dıştan sekizgen, içten ise dairesel formda imal edilmiştir. Günümüzde yıkık durumdadır. 15.yüzyıl Karakoyunlu türbesi olduğu sanılmaktadır. Ayrıca mezarlıkta sanduka tipi mezarlar da bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Bayındır Baba değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir. Bayındır Baba’nın köyü koruduğuna inanılmaktadır.

Kaynakça: Yusuf Çetin –Patnos –Tutak Çevresinde Türbe ve Tarihi Mezarlıklar

Taylan Köken

Şeyh-i Gal Yatırı / AĞRI –Patnos –Merkez

Şeyh-i Gal Yatırının Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi merkezinde türbesi vardır.  

Şeyh-i Gal Kimdir: Kürtçe Séxé Kal olarak anılan yatır hakkında herhangi bir yoktur. Yatır mezarını rüyaya girerek belli etmiş ve mezarın olduğu yere türbe yapılmıştır. Gerçek adının Azim olduğu aktarılmaktadır.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Şeyh-i Gal Yatırı değişik dilekler için ziyaret edilmektedir. Eskiden mum adağı adanmaktaymış.

Menkıbeler: 1-) Bir evin kilerinde medfun olan Şeyh-i Gal’ın mezarı belli değilmiş. Kilerin bereketi hep devam etmiş. Mahalle sakinleri burada nur yüzlü bir ihtiyarın namaz kıldığını görmüşlerdir. Evi yenilemek isteyen ev sahibi, yeni ev yapmak için binayı yıkar. Fakat geceleyin rüyasına giren Şeyh-i Gal evi değişik yere yapmasını söyler. Bu rüya üzerine evi kaydıran ev sahibi, mezarın olduğu yeri kazar ve burada görmüş olduğu kemikler üzerine Şeyh-i Gal’in burada yattığına inanır ve türbesini yapar.

2-) Bir gün Taşlıçay’dan gelen bir kadın direk Şeyh-i Gal’in türbesine gelir. Daha önceye oraya hiç gelmemiştir. O kadın da gece rüyasında Şeyh-i Gal’i görmüştür.

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Karakul Türbesi / AĞRI –Patnos –Taşkın Köyü

Karakul Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Taşkın Köyünde Taşkın Baba türbesinin yanında türbesi vardır.  

Karakul Kimdir: Taşkın Köyünün isim babası olan Taşkın Baba’nın mürididir. Hakkında başka bir bilgi yoktur. Halk Kürtçe Qulé Res demektedir.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Taşkın Baba’nın vasiyeti üzerine ziyaretçiler önce Karakul Türbesini, daha sonra Taşkın Baba türbesini ziyaret ederler. Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Taşkın Baba evinde helva pişirilir ve ihtiyacı olan fakir halka dağıtılırmış. Taşkın Baba Hac vazifesini yerine getirirken, hanımı helva yapmış ve bir tabakta Karakul’a vermiş. Karakul helvayı yemiş ve “Hanımım istersen bir tabak daha hazırla, şeyhime götüreyim” demiş. Taşkın Baba’nın hacda olduğunu bilen hanımı herhalde Karakul helvayı beğendi bir tabak istiyor diye ona bir tabak daha helva vermiş. Karakul kaşla göz arasında helvayı Hacda şeyhine ikram edip gelmiş. Bu keramet Taşkın Baba’nın Hac dönüşü olayı anlatmasıyla ortaya çıkmış.

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Taşkın Baba Türbesi / AĞRI –Patnos –Taşkın Köyü

Taşkın Baba Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Taşkın Köyünde türbesi vardır.  

Taşkın Baba Türbesi

Taşkın Baba Kimdir: Taşkın Köyünün isim babası olan Taşkın Baba kerametleri olan evliyadan bir zattır. Hakkında yöre insanlarının anlattığı hikaye dışında herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbe kare planlı, betonla sıvanmış, kubbeli bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) İran Seferi için bölgede konaklayan 4. Murat Süphan Dağının yabani hayatına hayran kalır ve yöre halkına geyik yoğurdu istediğini söyler. Bu durumu Taşkın Baba’ya söylerler. Taşkın Baba hemen dağa çıkıp buradaki geyiklerden süt sağıp, yoğurt yapar. Bu işi kimsenin yapamayacağına kanaat getiren 4. Murat ordusunu Murat Nehrinin karşısına geçirir ve köprüleri söker. Taşkın Baba verdiği sözü yerine getirmek için suyu yararak padişahın yanına gelir. 4. Murat azgın Murat Suyunu bir dere gibi geçen Taşkın Baba’ya Taşkın Köyünü verir.   

Kaynakça: www.patnos.webnode.com

Taylan Köken

Şeyh Dede Türbesi / AĞRI –Patnos –Kızkapan Köyü

Şeyh Dede Türbesinin Yeri: Ağrı İli Patnos İlçesi Kızkapan Köyünde, mezarlıkta türbesi vardır.  

Şeyh Dede Türbesi

Şeyh Dede Kimdir: Şeyh Dede’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. 

Türbenin Durumu: Türbenin üzeri açıktır.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.facebook.com

Taylan Köken

Seyyid Ali Türbesi / AĞRI –Hamur –Karaseyitali Köyü

Seyyid Ali Türbesinin Yeri: Ağrı İli Hamur İlçesi Karaseyitali Köyü’nün mezarlığında türbesi vardır.  

Seyyid Ali Kimdir: Köye ismini veren Seyyid Ali’nin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Seyyid Ali gelip köye yerleşmiş olan Seyyid ve Allah Dostu bir zat olarak bilinmektedir.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.tr.wikipedia.org  

Taylan Köken

Şeyh Abri Türbesi / AĞRI –Eleşkirt–Oklavalı Köyü

Şeyh Abri Türbesinin Yeri: Ağrı İli Eleşkirt İlçesi Oklavalı Köyü’nde türbesi vardır.  

Şeyh Abri Kimdir: Şeyh Abri'nin tam adı Es-Seyyid Eş-Şeyh İbrahim olup, Muş ilinin Bulanık ilçesi Abri (Esenlik) köyünde bulunan Abri Ocağına mensuptur. Seyyidtir. Nakşibendidir. Babası Es-Seyyid Eş-Şeyh Tahir el Abri'dir. Şeyh İbrahim, Norşinli Şeyh Muhammed Diayüddin Hazretlerinin halifesidir.  

Şeyh Abri Oklavalı köyü yakınında etrafındakiler ile birlikte tipiye yakalanır. Yanındakiler vefat eder. Şeyh Abri köylüler tarafından kurtarılmasına rağmen bir kaç gün sonra kendisi de vefat eder. Muş'tan gelen akrabaları cenazeyi almak ister, ama Oklavalı köylüleri böyle mübarek bir zatı vermek istemezler ve köyde defnedilir.     

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.tr.wikipedia.org  

Taylan Köken

Halife Yusuf Türbesi / AĞRI –Doğubayazıt –Seslitaş Köyü

Halife Yusuf Türbesinin Yeri: Ağrı İli Doğubayazıt İlçesi Seslitaş Köyü’nde türbesi vardır. Türbe köye 1km kala yol kenarındadır.  

Halife Yusuf Türbesi

Halife Yusuf Türbesi

Halife Yusuf Kimdir: Seslitaş Köyü’nün manevi lideridir. Dini konularda âlim, filozof bir kişi olarak tanınmaktadır. Üçmurat Köyünde doğduğu söylenmektedir.

Türbenin Durumu: Türbe kümbettir. Yöresel kesme taştan imal edilmiştir.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.panoramio.com / www.tr.wikipedia.org  

Taylan Köken

Seyyid Abdülaziz Türbesi / AĞRI –Doğubayazıt –Yukarı Doğubayazıt

Seyyid Abdülaziz Türbesinin Yeri: Ağrı İli Doğubayazıt İlçesinde Yukarı Doğubayazıt’ta aile kabristanlığında türbesi vardır.  

Seyyid Abdülaziz Türbesi

Seyyid Abdülaziz Kimdir: Doğu Anadolu’nun meşhur evliyalarındadır. 1880 yılında vefat etmiştir. Babası Seyyid İbrahim, dedesi Seyyid Abdurrahim’dir. Bu zatların tamamı Arvas medresesinde eğitim almış ve Seyyid olarak anılmışlardır. Hayvanlara hürmet ederdi. Hatta yabani hayvanlar bile belli günlerde beslenmek için kapısına gelirdi. Beş oğlu ve bir kızı olmuştur.

Türbenin Durumu: Türbenin üzeri açıktır. Basit, kesme taştan yapılmış bir türbedir.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Beslediği hamile bir inek aç kalır ve komşusunun biriktirdiği otları yemeğe başlar. Durumu gören komşu ineği alıp Seyyid Abdüzlaziz’in kapısına dayanır ve “niye hayvanınızı beslemiyorsunuz” diye hesap sorar. Gürültüyü duyan Seyyid dışarı çıkar ve olayı dinler. Döner ve ineğe sorar: “Bu söylenenler doğru mu?” diye. İnek dile gelir "Evet çobanlar bana yem vermiyorlar. Biliyorsunuz yüklüyüm, mecbur kaldım." der. Seyyid çoban ve hizmetçilere şöyle bir bakıp içeri girer. Bu kerameti gören komşu yaptığına pişman olur, özür dileyerek oradan ayrılır.

Kaynakça: Evliyalar Ansiklopedisi – Türkiye Gazetesi -Cilt.10 -1992 / www.spatyom.com

Taylan Köken