29 Ekim 2011 Cumartesi

Şeyh Yahşi Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Şeyh Yahşi Köyü

Şeyh Yahşi Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Şeyh Yahşi Köyünün içinde türbesi vardır.
Şeyh Yahşi Türbesi
Şeyh Yahşi Türbesi
Şeyh Yahşi Türbesi
Şeyh Yahşi Kimdir: Mevlevidir. Adına zaviye ve vakıf olduğu Osmanlı kayıtlarında vardır.

Türbenin Durumu: Kare planlı, kubbeli ve taş örme bir türbedir. İçi harap durumdadır.     
Türbenin İç Görünümü
Türbenin İç Görünümü
Ziyaret Nedeni: Köylüler için Şeyh Yahşi manevi bir liderdir ve sık sık ziyaret edilir.

Menkıbeler: 1-) Osmanlı ordusu Şeyh Yahşi köyü civarında mola verir. Uzun sakallı bir evliya küçücük kazanında orduyu beslemek için yemek pişirmeye başlar. Bol kekikli çorba tüm askerlere birer ikişer verildiği halde çorba kazandan hiç eksik olmamış. Böylece ihtiyarın önemli bir kişi olduğu anlaşılmıştır. Sonra yok olan bu ihtiyar, tüm aramalara rağmen bulunamaz. Söylenti padişahın kulağına gider. O da Şeyh Yahşi adına vakıf kurdurur ve burada sürekli olarak çorba pişmesini ve fakirlere dağıtılmasını sağlar.     

Kaynakça: Ozan Çulsuz - www.sandikli.biz / www.seyhyahsikoyu.com / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009.

Taylan Köken  

27 Ekim 2011 Perşembe

Kümbet Dede Türbesi-I / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Saltık Köyü

Türbenin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesine 22km uzaklıktaki Saltık Köyünde türbesi vardır.

Kümbet Dede Kimdir: Yöre insanları tarafından ziyaret edilen Kümbet Dede hakkında elimizde bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Yöre insanları tarafından değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009.

Taylan Köken

26 Ekim 2011 Çarşamba

Ahi Beyazıd Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Ece Mahallesi

Ahi Beyazıd Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi merkezinde Ece Mahallesinde Meydan Sokakta bulunan Kubbeli Cami yanındaki fırına bitişik türbesi bulunmaktadır.

Ahi Beyazıd Kimdir: Kaynaklarda adı geçmesine rağmen hakkında fazla bilgi sahibi değiliz. Hoca Ahmet Yesevi erenlerinden biri olarak kabul edilir. Hacı Bektaş Veli’nin dervişlerinden olan Ahmed Er Veli, Hacım Sultan, Nureddin Sultan ve Baba Ali Resul ile birlikte Sandıklı’ya İslam’ı yaymak için gönderilmiştir.  
Rufai tarikatındandır. Ateşe girenler grubundan olduğu rivayet edilir.  

Türbenin Durumu: Fırına bitişik olan türbenin üstü kapalı, kabir yanında ise oturma yerleri mevcuttur. Temiz ve bakımlı bu türbenin yapılış tarihi 16.yüzyıl olarak düşünülmektedir. Kubbesi 2009 yılında tadilat görmüştür. Tarihi kayıtlarda Ahi Beyazıd Zaviyesinin kayıtları görülmektedir.
Ahi Beyazıd Türbesi (Eski Durum)  
Ahi Beyazıd Türbesi (Yeni Durum)  
Ziyaret Nedeni: Yöre insanları tarafından ziyaret edilmektedir. Özellikle çok şiddetli ağlayan çocuklar buraya ağlaması kesilsin diye getirilmektedir.

Menkıbeler: 1-) 1965 yılına kadar Sandıklı ortasından geçen çayın yanında deri atölyeleri bulunurdu. Bu deri atölyelerinde çalışan debbağların piri Ahi Beyazıd’dır. Akşam iş çıkışı pirlerinin türbesine gelirler, burada sohbetler ederlermiş. Perşembe akşamı bitişikte bulunan fırını kızdırıp içine girerlermiş.
2-) Sandıklı'ya yolu düşen bir kervan Ahi Beyazıd'a malı olup olmadığını sorar. Ahi malım var der. Ama yanındaki ustalar ve kalfalar bu duruma şaşırırlar. Çünkü  ellerinde bu kervana yetecek mal yoktur... Kervanın develeri tek tek yanaşır ve hepsinin üzerine taşıyacağı kadar mal yüklenir. Ahi'nin yanındakiler buna şaşırır. Sonra Ahi Beyazıd bugün mezarının olduğu duvardan içeri girerek yok olur.    

Kaynakça: Hüseyin Hüsrevoğlu – www.sandikli.biz / Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011.

Taylan Köken

25 Ekim 2011 Salı

Çapıtlı Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Karadirek B.

Türbenin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesine 16km uzaklıktaki Karadirek Kasabasında türbesi vardır.

Çapıtlı Dede Kimdir: Yöre insanları tarafından ziyaret edilen Çapıtlı Dede hakkında bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Çocuğu olmayan kadınlar tarafından ziyaret edilir. Ayrıca değişik dilekler için adak adarlar. Türbe etrafına bez bağlarlar.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları – 2006.

Taylan Köken

24 Ekim 2011 Pazartesi

Ziyaret Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Saltık Köyü

Türbenin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesine 22km uzaklıktaki Saltık Köyünde türbesi vardır.

Ziyaret Dede Kimdir: Yöre insanları tarafından ziyaret edilen Ziyaret Dede hakkında elimizde bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Ziyaret Dede türbesinin yanında bir kuyu vardır. Kuyu da ziyaret edilmektedir.

Ziyaret Nedeni: Yağmur duası için ziyaret edilen Ziyaret Dede’ye gelenler hem türbeye hem de Ziyaret Kuyusu’na adakta bulunurlar. Ayrıca çocuğu olmayan kadınlar da türbeyi ziyaret etmektedir.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları – 2006. 

Taylan Köken

23 Ekim 2011 Pazar

Meryem Ana Türbesi / AFYONKARAHİSAR –Sandıklı –Hoca Fakih Cami Yanı

Meryem Ana Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesinin merkezinde Hoca Fakih Camisinin yanında bulunan bir evin bahçesinde türbesi vardır.

Meryem Ana Kimdir: Yöre insanları tarafından ziyaret edilen Meryem Ana’nın mütevazi bir kadın evliya olmasının dışında hakkında başka bir bilgimiz yoktur. Meryemana Sandıklı’nın bilinen tek evliyasıdır. Meryemana’nın bazı dini özel günlerde bahçede dolaştığı söylenmektedir.

Ziyaret Nedeni: Çevre insanları tarafından değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011 / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009.


Taylan Köken

22 Ekim 2011 Cumartesi

Yumru Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Yumruca Köyü

Türbenin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesine 22km uzaklıktaki Yumruca Köyünde türbesi vardır.

Yumru Dede Kimdir: Köyde zaviyesi bulunan Yumru Dede hakkında elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Ziyaret Nedeni: Çocuğu olmayan kadınlar türbeyi ziyaret etmektedir. Ziyaretçiler türbenin yakınında bulunan ağaca bez parçaları bağlanarak çeşitli dileklerde bulunurlar.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları – 2006.

Taylan Köken

19 Ekim 2011 Çarşamba

Şeyh Sefa Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Karadirek Beldesi

Şeyh Sefa Dede Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi, Karadirek Kasabasında mezarlıkta türbesi vardır.
Şeyh Sefa Dede Türbesi
Şeyh Sefa Dede Kimdir: Adına zaviye olduğu kayıtlarda geçen Şeyh Safa veya Şeyh Safayi olarak da adlandırılan Şeyh Sefa Bolayır’dan Sandıklı’ya gelmiş burada uzun yıllar yaşamıştır. Ömrünün son yıllarında Karadirek kazasında vefat etmiştir. Şair ve tasavvuf ilmine sahip bir velidir. Melami tarikatından olduğu söylenmektedir. Şeyh Sefa Zaviyesi Karadirek Karyesinde bulunmaktaymış.     

Türbenin Durumu: Türbesinin üzeri açıktır.

Ziyaret Nedeni: Köylüler için Şeyh Sefa Dede manevi bir liderdir ve sık sık ziyaret edilir.

Kaynakça: Hüseyin Hüsrevoğlu - www.sandikli.biz / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009 / Ali Osman Karakuş –Sandıklı Türbeleri-2 –Sandıklı Belediyesi -2013


Taylan Köken

18 Ekim 2011 Salı

Sarı Dede Türbesi-I / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Bekteş Köyü

Sarı Dede Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Bekteş Köyünde türbesi vardır.
Sarı Ahmet Dede Türbesi
Sarı Dede Kimdir: Sarı Dede köylüler tarafından bilinen, ziyaret edilen ve yine bu köyde yaşadığı söylenen bir alperendir. Gerçek adı Sarı Ahmet Dede’dir.  

Türbenin Durumu: Taştan yapılma üstü açık, sade bir türbedir. Türbede Sarı Dede’nin haricinde başka biri daha medfundur. Türbe daha önceleri cami avlusunda iken, cami tadilata alınınca türbe yol kenarına taşınmıştır.      

Ziyaret Nedeni: Köylüler genellikle hayır duası almak için ziyaret ederler. Önemli günlerde ziyaret edilir ve zaman zaman çeşitli dilekler için adak adanmaktadır. Çocuğu olmayanlar ziyaret eder ve kurban adağında bulunurlar. Çocuk erkek olursa adını Ahmet koymaktadırlar.

Menkıbeler: 1-) Çanakkale Savaşında Bekteş köyünden bir kişi çarpışmalar sırasında vurulur. Nereden geldiği bilinmeyen bir kişi gelerek vurulan askeri kurşun yağmuru altında olmasına rağmen gelip kucaklar ve uygun bir mevziye yatırır. Asker aralarında sohbet ederken yardım eden kişinin her Cuma namaz sonrası gidip türbesine dua ettiği Sarı Dede olduğunu anlar. Anlar anlamaz da Dede yok olur. Savaş sonrası köye dönünce Sarı Dede olayını anlatır ve saygıda kusur edilmemesini tembih eder.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş –Sandıklı Türbeleri-2 –Sandıklı Belediyesi -2013


Taylan Köken

17 Ekim 2011 Pazartesi

Gelin Kayası Ziyareti / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Selçik Köyü

Gelin Kayasının Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Selçik Köyünün girişinde yüksek kayalığın ismidir.
Gelin Kayası
Gelin Kayası Efsanesi: Köyün girişinde bulunan bu kayalıkların yanında bir değirmende bir değirmenci yaşarmış. Bu değirmencinin karısı bir kız çocuğu geride bırakarak vefat eder. Kız büyür, serpilir ve herkesin söz ettiği güzellikte bir kız olur. Köyün bütün gençleri kız ile evlenmek isterken, kız gönlünü yan köyden bir gence düşürür. Kız babasını bu evliliğe razı eder. Babası kızının evlenmemesini istemektedir, çünkü kızının kötü bir huyu varmış: Kız aç gözlüymüş…
Düğün zamanı gelin babasının zor durumuna rağmen evden ütün kap kacağı toplamaya başlamış. Kızına bir şey diyememiş. Helalleştikten sonra giderken gelin babasına en son olarak “bana değirmen taşını ver” demiş. Onca insanın yanında kızının bu davranışından çok utanmış değirmenci ama sesini çıkarmamış.
Kız babasının olurunu bile dinlemeden değirmen taşını da sökmüş almış. Baba kızının bu davranışına çok içerlemiş ve içinden taş olmasını geçirdiği an, kızı taşa dönüşmüş.  
Değirmen Kalıntısı
Ziyaret Nedeni: Çevre köylüler de bu gelin kayası efsanesini çok iyi bildiklerinden, gelinlerini evlendikleri zaman taş olmaması için bu kayalıktan uzak tutarlar. Ayrıca gelinin çocuğunun olmayacağına, hayırsız olacağına, amansız hastalıklar tutulacağına inanılmaktadır.

Kaynakça: Ozan Çulsuz - http://www.sandikli.biz/

Taylan Köken

16 Ekim 2011 Pazar

Erenler Tepesi Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Bekteş Köyü

Erenler Tepesi Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Bekteş Köyüne yakın Erenler Tepesinin üzerinde türbesi vardır.
Ereneler Tepesi Türbesi
Erenler Tepesi Kimdir: Tepe üzerindeki sade mezarın burada yatan Kırkların simge mezarı olduğu söylenmektedir. Bu yüzden Erenler Tepesi denmektedir. Buranın “Dedeli” olduğuna inanılmakta ve hakkında konuşulurken saygısızlık edilmemesine dikkat edilmektedir.

Türbenin Durumu: Taştan yapılma üstü açık, sade bir türbedir.      

Ziyaret Nedeni: Köylüler Erenler Tepesi ziyaretine genellikle yağmur duası için gelmektedirler. Ruhi sıkıntı çekenler de türbeyi ziyaret etmektedir.

Menkıbeler: 1-) Savaş zamanlarında buradan kuvvetli top seslerinin geldiği söylenmektedir.
2-) Yatırın bazı günler çevre evleri ziyaret ettiğine inanılmaktadır. Özellikle Perşembe geceleri tepenin etrafında Dedeli olduğu kabul edilen evlerin kapıları kendiliğinden açılmaktadır. Kapıları açılan evlerde yaşayanlar bunu görünce “Ve Aleykümselam” diyerek evliyayı karşılarlar ve üç İhlas, bir Fatiha okuyarak evliyanın ruhuna hediye ederler. Evliya hoş karşılasın diyerek, Perşembe günlerinin sabahı her yer bayram temizliği gibi yıkanıp, paklanmaktadır.      

Kaynakça: Ali Osman Karakuş –Sandıklı Türbeleri-2 –Sandıklı Belediyesi -2013


Taylan Köken

15 Ekim 2011 Cumartesi

Balıklı Pınar Ziyareti / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Selçik Köyü

Balıklı Pınar Ziyaretinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Selçik Köyü yol kenarındadır.
Balıklı Pınar Kuyusu
Balıklı Pınar Nedir: Önceleri pınar olan bir kuyudur. Yöre halkı tarafından suyu kutsal kabul edilmektedir.

Pınarın Durumu: Yanında havuz bulunan kuyudan Hıdırlez döneminde havuza temiz su çekilir. Yöre insanları bu suyun ab-ı zemzem olduğunu söylerler (inanırlar) ve içerler.    

Ziyaret Nedeni: Yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir. Kuyu kenarına ve havuz kenarına mum adağında bulunurlar.

Menkıbeler: 1-) Köylülerden biri kuyunun üzerine ev yapar. Yaptığı evin ertesi günü yıkıldığı ve taşlarının 1km uzaklıktaki Bey Tepesi’nde bulunduğunu görülür. Yine belli bir zaman sonra üzerine ağır yapılmış ve ağırda yıkılınca, kuyunun üstünün kapanmak istemediği anlaşılmıştır.

2-) Hıdırlez zamanında kuyunun içinde sarı bir balık görünmektedir. Bu balık yalnız yüreği temiz olanlara görünürmüş. Dileği olanlar bu sarı balıktan istemektedirler. Bu balığın Hz. Hızır  olduğu söylenmektedir.

Kaynakça: Ozan Çulsuz - http://www.sandikli.biz/ / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları -2006.

Taylan Köken 

14 Ekim 2011 Cuma

Ağlayan Kuyu Ziyareti / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Bekteş Köyü

Ağlayan Kuyunun Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Bekteş Köyünde bulunan Kumalar Dağı zirvesine yakın bir yerde ziyaret yeri vardır.

Ağlayan Kuyu Efsanesi Nasıldır: Yaylaya göç zamanı gelen Yörük aileleri burada konaklarmış. Yine bir yaz günü yaylada konaklarken, Yörük çocuklarından biri ortadan kaybolur. Çocuğu aramaya başlarlar ve çocuğun mağaradan “ana” diye seslendiğini duyarlar. Sesi duyarlar ama çocuk bir daha bulunamaz. Yörede çobanlık yapan köylüler halen sabahları mağaradan “ana” diye ses geldiğini söylemektedirler.  

Kuyunun Durumu: Ağlayan Kuyu Kumalar Dağı zirvesinde bulunan yaylaya çıktığınızda görülen iki gözlü mağaradan birisidir. Mağaranın içi su doludur. Derinliği bilinmeyen mağarada su yaz kış bitmediği söylenmektedir.   

Ziyaret Nedeni: Yaylaya çıkan Yörükler tarafından ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Ozan Çulsuz - http://www.sandikli.biz/

Taylan Köken

13 Ekim 2011 Perşembe

Kırklar Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Tepekent

Kırklar Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi doğusunda bulunan günümüzde Tepekent olarak anılan ve eskilerin Hıdırlık Tepesi denilen yerde türbesi vardır.
Kırklar Türbesi
Kırklar Kimdir: Türbenin içinde bir zatın sandukası vardır. Bu kişinin kim olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Günümüzden 40-50 yıl kadar önce burada kırk adet mezarın bulunduğu rivayet edilmektedir. Türk halk inancına uygun bir ziyaret yeridir. Üçler, Yediler ve Kırklar türbeleri, tekkelerine Anadolu’muzun bir çok yerinde rastlanmaktadır.
Kırklar Türbesi Sandukası
Türbenin Durumu: Türbe betonarmeden sade yapılmış bir türbedir. İçinde tek bir sanduka mevcuttur.

Ziyaret Nedeni: Yöre insanları ve çevre illerden gelenler tarafından ziyaret edilen türbe genellikle çeşitli sorunlarına derman bulmak amacıyla dilek dilemek ve adak adamak için gelinir. Her türlü sıkıntı, dert ve hastalık için ziyaret edilmektedir. Türbede dilekleri için küçük taşlardan şekiller yapılmaktadır.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011 / www.metinozdemir87.blogspot.com (Resimler için Metin Özdemir’e teşekkür ederim.)

Taylan Köken

12 Ekim 2011 Çarşamba

Gelincik Ana Ziyareti -I / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Bekteş-Selçik Köyleri

Gelincik Ana Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi Bekteş Köyü ile Selçik Köyü arasında bulunan Karadeli mevkiinde türbesi vardır.
Gelincik Ana Türbesi
Gelincik Ana Kimdir: Saracık olarak da adlandırılan ve yöre halkı tarafından ziyaret edilen Gelincik Ana ulu bir kadın veya dertli bir gelin olarak tanımlanmaktadır.
Gelincik Ana Gelincik denilen hayvanın kılığına girer ve nerede dini bir sohbet olsa, nereden dertli bir ses duysa uzaktan izlermiş.

Türbenin Durumu: Üstü açık olan türbenin başında bir alıç ağacı mevcuttur.

Ziyaret Nedeni: Yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Bir gün üç dertli kişi bir alıç ağacının altında dertleşiyorlarmış. Gelincik Ana’da Gelincik donunda ağaca çıkmış bu şahısları dinliyormuş. Bu kişilerin sohbeti uzamış. Gelincik Ana’yı bu sohbet üzmüş ve ağzından kazayla yüksekçe bir “Ahhh!” çıkmış. Sohbettekiler bir bakmışlar alıç üzerinde bir Gelincik onları dinliyor. Şaşırmışlar ve uzun uzun konuşarak Gelinciği aşağı indirmişler. Gelinciğin sırrı ortaya çıkınca orada ölüvermiş.

2-) Köylüler türbeden zaman zaman sesler geldiğini söylemektedir.     

Kaynakça: Ozan Çulsuz - www.sandikli.biz

Taylan Köken

11 Ekim 2011 Salı

Kargın Baba Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Kargın-Alamescit Köyleri-

Kargın Baba Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesine 13km uzaklıktaki Kargın Köyü ile 20km uzaklıktaki Alamescit köyleri arasında türbesi vardır.

Kargın Baba Kimdir: Yunus Emre ile aynı dönemde yaşayan ve İslamiyet’i yaymak için uğraşan Kargın Baba 13. yüzyıl Anadolu erenlerinden biri olarak değerlendirilebilir.

Kargın Baba Karkın(Kargın) Ocağı'nın bir evliyasıdır. Anadolu’nun değişik yerlerinde bu ocaklı evliya türbesi bulunmaktadır. Kargın Ocağı Oğuz Türklerinden bir boydur.

Ziyaret Nedeni: Türbe iki köyün ortasında yer aldığı için iki köyün vatandaşları tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Kargın Baba ve etrafta bulunan diğer evliyaların Kargın’ı koruduğuna inanılır.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009 / Prof.Dr. Alemdar Yalçın –Kargın Ocaklı Boyu İle İlgili Yeni Belgeler

Taylan Köken

10 Ekim 2011 Pazartesi

Halvalı Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR –Sandıklı –Alemdar Sokak

Halvalı Dede Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesi merkezinde Hisar ve Cuma Mahallerinin kesiştiği yerde Kınık Yolu üzerinde Alemdar Sokakta türbesi vardır.

Halvalı Dede Kimdir: Helvayi Dede veya Helvai Dede olarak da anılmaktadır. Sayın Ali Osman Karakuş Halvalı Dede’nin Halveti tarikatına mensup bir derviş olduğunu belirtmektedir. Türbenin olduğu yer eski dönemlerde Sandıklı’nın bağ ve bahçesiymiş. 

Türbenin Durumu: Üstü açık bir mezar şeklindeki türbe, önceleri kesme taştan inşa edilmişken, yakın zamanda beton malzemeyle yenilenmiştir. Türbede isim ve mezar taşı yoktur.

Ziyaret Nedeni: Türbe genellikle bahtın açılması için ziyaret edilmektedir. İşleri kötü gidenler, evlenmek isteyenler, sevdiğine kavuşmak isteyenler türbeyi ziyaret eder. Türbede mum yakma ve bez bağlama gibi uygulamalar yapılmaz, türbe yalnız dua için ziyaret edilir.

Menkıbeler: 1-) Türbe yanından geçenler Helvayi Dede’ye selam vermeden geçerse başlarına bir kaza geleceğine inanılmaktadır. Türbeye ziyarete gelenlere bu öykülerden bolca anlatılmaktadır.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011 / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009

Taylan Köken

9 Ekim 2011 Pazar

Göksu Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Bekteş-Dutağaç Köyleri

Göksu Dede Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesine 7km uzaklıktaki Bekteş  Köyü ile Dutağaç Köyü arasında  türbesi vardır.

Göksu Dede Kimdir: Hakkında bilgi sahibi değiliz.

Türbenin Durumu: Üstü açık olan türbenin yakınında bir çeşme bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Yakın köylüler tarafından ziyaret edilen Göksu Dede yakındaki çeşmeden şifa amacıyla su içilmektedir.

Kaynakça: Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları -2006.

Taylan Köken

8 Ekim 2011 Cumartesi

Sarı Selçuk Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Selçik Köyü

Sarı Selçuk Dede Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesine 4km uzaklıktaki Selçik Köyünde türbesi vardır.
Sarı Selçuk Dede Türbesi
Sarı Selçuk Dede Kimdir: Sarı Dede, Sarı Dede Sultan olarak da adlandırılan Sarı Selçuk Dede 13. yüzyıl Anadolu erenlerindendir. Yunus Emre’nin çağdaşı olan Sarı Selçuk’un adı Osmanlı kayıtlarında da geçmektedir.
Köyde son yıllarda adına anma etkinlikleri düzenlenmektedir.   

Türbenin Durumu: Köyün ortasında yer alan türbenin üstü betonarme duvar ile örtülmüştür. Türbenin yanında Cemevi ve Aşevi yapılmıştır. Ayrıca türbeye yakın üç adet havuz bulunmaktadır.
Türbenin Durumu
Ziyaret Nedeni: Türbeyi genellikle çocuğu olmayan kadınlar ziyaret eder, mum adağında bulunurlar. Bez bağlanır ve ayrıca türbe etrafına niyet edilerek yuvarlak taş yapıştırılır.
Türbe yakınındaki havuzlar da türbe gibi ziyaret edilmektedir.

Menkıbeler: 1-) Sarı Selçuk Dede, Yunus Emre Koçgazi Baba ve adı bilinmeyen bir zat dört arkadaş imiş. Çobanlık yapan bu dört şahıs aralarında hoş sohbetler yaparmış. İsimsiz olan şahıs bir gün Yunus Emre’yi ağasına, koyunları otlatmıyor diye şikayet etmiş. Acaba şikayet doğrumu diye,  gözlemek isteyen ağa arkadaşların peşine düşünce, bu durum arkadaşlara malum olmuş. Ağa arkadaşların yanına gelince bakmışlar ki koyunlar tok, dönüp gitmiş. Üç arkadaş da isimsiz arkadaşlarını kendilerini şikayet etti diye şu sözü söyleyerek yanlarından uzaklaştırırlar: Gördüğünü ört, görmediğini söyleme…

2-) Birbirine sıra ile ziyarete giden bu üç arkadaş evliya, sıranın Sarı Dede’de olduğu bir gün Sarı Dede’yi yerinde bulamazlar. Beklerler ve bir vakit sonra Sarı Dede çıkar gelir. Yunus Emre sorar: Bre erenler bugün sıra sendeydi, misafirindik biz senin, unuttun mu? deyince Sarı Dede cevap verir: Kusura bakmayın, köye kuzeyden hayvan hastalığı geliyordu da, bize gelmesin diye onu uğurladım, geç kalmam bu yüzdendir, der…    
3-) Türbenin yakınında üç tane havuz bulunmaktadır. Bu havuzların asla kirlenmediği söylenmektedir. Bu havuzlardan birine, sıtmalı bir kadın düşer. Kısa zaman sonra su çekilir ve bu havuz susuz kalır. Bu olayı anlatan kaynak kişinin babasının rüyasına giren Sarı Dede, havuzun temizlenmesi halinde suyun tekrar geri geleceğini söyler. Ertesi gün havuz temizlenince, su tekrar geri gelir. Selçik’liler Sarı Dede kadar bu havuzların kutsallığına da inanırlar ve bu havuzlara da mum adağında bulunurlar.   

Kaynakça: http://www.facebook.com/selcikkoyu%20/ Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları -2006.

Taylan Köken 

7 Ekim 2011 Cuma

Fermayi Baba Türbesi / AFYONKARAHİSAR –Sandıklı – Hisar Mahallesi

Fermayi Baba Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesinin merkezinde, Hisar Mahallesi Topeşe Camisine çıkan yol üzerinde türbesi vardır.
Fermayi Baba Türbesi
Fermayi Baba Kimdir: Türbe içinde iki evliya medfundur ve bu türbe her ikisi için Zırıncık Dede diye anılmaktadır. Türbede Sarı Baba ve Fermeyi Baba medfundur.
Fermayi Baba, Hurmayi Baba olarak da anılmaktadır. Ölüm tarihi mezar taşında 1292 yılı olarak görülmektedir. Fermayi Baba Ramazan ayında avuç avuç hurma dağıtır, hurma hiç bitmezmiş. Bu kerametinden dolayı Hurmayi Baba olarak da anılmaktadır. 

Türbenin Durumu: Üstü açık bir türbedir ve yanında Sarı Baba’nın türbesi bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbeye sürekli olarak ağlayan bebeler ve çocuklar şifa bulması sebebiyle getirilir. Bunun dışında peltek, konuşamayan ve altını ıslatan çocuklarda şifa için türbeye getirilmektedir.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011 / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009

Taylan Köken

6 Ekim 2011 Perşembe

Sarı Baba Türbesi-I / AFYONKARAHİSAR –Sandıklı – Hisar Mahallesi

Sarı Baba Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesinin merkezinde, Hisar Mahallesi Topeşe Camisine çıkan yol üzerinde türbesi vardır.
Sarı Baba (Zırıncık Dede) Türbesi
Sarı Baba Kimdir: Türbe içinde iki evliya medfundur ve bu türbe her ikisi için Zırıncık Dede diye anılmaktadır. Türbede Sarı Baba ve Fermeyi Baba medfundur.
Fermayi Baba, Hurmayi Baba olarak da anılmakta ve ölüm tarihi mezar taşında 1292 yılı olarak görülmektedir. Sarı Baba’nın bu tarihe yakın medfun olduğunu düşünmekteyiz.

Türbenin Durumu: Üstü açık bir türbedir ve yanında Fermayi Baba’nın türbesi bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbeye sürekli olarak ağlayan bebeler ve çocuklar şifa bulması sebebiyle getirilir. Bunun dışında peltek, konuşamayan ve altını ıslatan çocuklarda şifa için türbeye getirilmektedir.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş - Sandıklı Türbeleri-I –Sandıklı Belediyesi -2011 / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009

Taylan Köken

5 Ekim 2011 Çarşamba

Ali er Rumi Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Tekke Odası

Ali er Rumi Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi merkezde Karacaören Köyü yolu üzerinde Tekke Odası olarak isimlendirilen yerde bulunan su deposuna yakın medfun bulunmaktadır. 

Ali er Rumi Kimdir: Ali er Rumi’nin, Kudüm Baba ile birlikte Sultan Divani’nin biri Mevlevi, biri Bektaşi olan müritlerinden biri olduğu rivayet edilmektedir. Sultan Divani ile birlikte İran seferinden döndükten sonra bu iki mürit Sandıklı’da görevlendirilerek ömürlerini burada tamamlamışlardır.

Türbenin Durumu: Karşısında Kudüm Babanın mezarı bulanan türbe yığma taş ile beton malzeme kullanılarak yapılmıştır.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş – http://www.sandiklihaber.com/ / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009

Taylan Köken

4 Ekim 2011 Salı

Kudüm Baba Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Tekke Odası

Kudüm Baba Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi merkezde Karacaören Köyü yolu üzerinde Tekke Odası olarak isimlendirilen yerde bulunan su deposuna yakın medfun bulunmaktadır.

Kudüm Baba Kimdir: Mevlevi zikir törenlerinde kudüm çaldığından dolayı Kudümzen olan Kudüm Dede’nin 15 veya 16. yüzyılda yaşadığı belirtilmektedir. Kudüm Dede olarak da isimlendirilen erenin bir Mevlevi şeyhi olduğu bilinmektedir.
Ali er Rumi hazretlerinin müridi ve sancaktarıdır.   

Kudüm Baba’nın, Ali er Rumi ile birlikte Sultan Divani’nin biri Mevlevi, biri Bektaşi olan müritlerinden biri olduğu rivayet edilmektedir. Sultan Divani ile birlikte İran seferinden döndükten sonra bu iki mürit Sandıklı’da görevlendirilerek ömürlerini burada tamamlamışlardır.

Türbenin Durumu: Karşısında Ali er Rumi’nin mezarı bulanan türbe yığma taş ile beton malzeme kullanılarak yapılmıştır. Etrafı tel örgüsü ile çevrilmiştir.

Ziyaret Nedeni: Yöre insanları tarafından ziyaret edilen Kudüm Baba’ya genellikle koşamayan veya peltek konuşan çocuklar hastalıklarına şifa bulsun diye getirilir ve dua edilir.
Ayrıca Kırklar Türbesi’nde görülen taşlar ile istenilen eşyanın resmini yapma (ev, araba vb. gibi) uygulaması bu türbede de görülmektedir.

Kaynakça: Ali Osman Karakuş – http://www.sandiklihaber.com/ / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009

Taylan Köken

3 Ekim 2011 Pazartesi

Koçgazi Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR -Sandıklı -Koçgazi Köyü

Koçgazi Dede Türbesinin Yeri: Ayfonkarahisar İli Sandıklı İlçesine 18km uzaklıktaki Koçgazi Köyünde türbesi vardır.
Koçgazi Anma Etkinlikleri
Koçgazi Dede Kimdir: Yunus Emre, Yusuf Dede, Sarı Selçuk Dede ile birlikte yaşamış ve arkadaş olan Koçgazi Dede 13. yüzyıl Anadolu erenlerindendir.
Köyde son yıllarda adına anma etkinlikleri düzenlenmektedir.   

Türbenin Durumu: Üstü açık olan türbenin yakınında bir pınar bulunur.

Ziyaret Nedeni: Türbeyi genellikle çocuğu olmayan kadınlar ziyaret ederler ve adakta bulunurlar. Türbeye yakın olan pınarın suyunun sıtma hastalığına iyi geldiğine inanılıyor.

Menkıbeler: 1-) Koçgazi Baba, Sarı Selçuk Dede, Yunus Emre ve adı bilinmeyen bir zat dört arkadaş imiş. Çobanlık yapan bu dört şahıs aralarında hoş sohbetler yaparmış. İsimsiz olan şahıs bir gün Yunus Emre’yi ağasına, koyunları otlatmıyor diye şikayet etmiş. Acaba şikayet doğrumu diye,  gözlemek isteyen ağa arkadaşların peşine düşünce, bu durum arkadaşlara malum olmuş. Ağa arkadaşların yanına gelince bakmışlar ki koyunlar tok, dönüp gitmiş. Üç arkadaş da isimsiz arkadaşlarını kendilerini şikayet etti diye şu sözü söyleyerek yanlarından uzaklaştırırlar: Gördüğünü ört, görmediğini söyleme…

2-) Koçgazi Dede türbesinin bilinmeyen güçler tarafından korunduğuna inanılmaktadır. Bu türbeye veya etrafındaki ağaçlara zarar verenlerin başına belalar açıldığı köylüler tarafından söylenmektedir.

3-) Ayrıca Koçgazi Dede’nin savaş zamanında Türk askerlerine yardıma gittiği, geceleri türbeden gökyüzüne nurlar yağdığı söylenir.   

Kaynakça: http://www.facebook.com/selcikkoyu%20/ Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – Amasya -2009 / Tuğrul Balaban – Sandıklı Halk İnanışları ve Uygulamaları -2006.

Taylan Köken